Skuteczność akupunktury według WHO

W trakcie sympozjum dotyczącym stosowania akupunktury lekarze z WHO opracowali listę 43 chorób i dolegliwości, w leczeniu których akupunktura może okazać się pomocna oraz wykazali konieczność przeprowadzenia badań klinicznych dotyczących skuteczności stosowania tej metody.

Badania kliniczne dotyczące akupunktury były prowadzone przez kolejnych kilkanaście lat. W 1996 roku badania te zostały podsumowane na Konsylium ds. Akupunktury zorganizowanym przez WHO w Cervii (Włochy). Konsylium lekarzy i naukowców opracowało wówczas raport, który zawierał wyniki 255 badań i eksperymentów przeprowadzonych w tamtym czasie, w których przedmiotem badania było działanie akupunktury.

Rok później, w 1997 roku opublikowane zostało Oświadczenie Konsensusu ws. akupunktury. Stwierdzono w nim, że:

„akupunktura przynosi obiecujące rezultaty u dorosłych pacjentów w zwalczaniu nudności i wymiotów pooperacyjnych oraz wynikających ze stosowania chemioterapii, a także zwalcza pooperacyjny ból zębów”

W przypadku innych, znajdujących się na liście opracowanej przez WHO, schorzeń określono, że:

„akupunktura może być użyteczna w ich leczeniu jako terapia uzupełniająca inne terapie lub też może być alternatywą dla innych terapii”

W 2002 roku WHO wydało publikację „Acupuncture: Review and analysis of reports on controlled clinical trials” (Akupunktura: Przegląd i analiza raportów dotyczących kontrolowanych badań klinicznych). W podsumowaniu tego raportu Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla ponad 2500 letnią tradycję akupunktury. WHO zwraca uwagę, że w analizowanych badaniach nad skutecznością akupunktury stosowano metody kontrolne takie jak zastosowanie „pozornej akupunktury” (ang. „sham acupuncture”) i placebo. Opublikowany przegląd dotyczy jednakże wyłącznie raportów sporządzonych między 1998 a 1999 rokiem, które ukazały się wówczas w oficjalnych magazynach medycznych.

Pozorna akupunktura

Pozorna akupunktura (z ang. „sham acupuncture”) to metoda kontrolna stosowana w badaniach nad skutecznością akupunktury. W trakcie badania nad skutecznością zabiegu pacjent nie powinien wiedzieć, czy jest poddawany rzeczywistej terapii akupunkturowej, czy terapii pozornej. Jeśli okaże się, że skuteczność rzeczywistej akupunktury jest znacząco wyższa od zabiegu pozornej akupunktury, świadczy to o tym, że skuteczność zabiegu nie opiera się na efekcie placebo. Należy jednakże zauważyć, że stosowanie tej metody, podobnie jak innych metod tzw. EBM (Evidence-Based Medicine – Medycyny Opartej na Dowodach) jest kontrowersyjne wśród akupunkturzystów.

Skuteczność akupunktury w leczeniu chorób i dolegliwości wg WHO

Na podstawie przeprowadzonych, udokumentowanych i sklasyfikowanych badań WHO podzieliła wszystkie choroby, dolegliwości i symptomy, w których leczeniu mogłaby być skutecznie stosowana akupunktura na cztery kategorie.

1. kategoria

Do pierwszej kategorii schorzeń i dolegliwości zakwalifikowane te z nich, których skuteczność leczenia za pomocą akupunktury została potwierdzona przez badania naukowe prowadzone pod egidą WHO. Do tej kategorii należą:

Alergiczny nieżyt nosa (w tym katar sienny)
Ból kolana
Ból pooperacyjny
Ból szyi
Ból twarzy (w tym zaburzenia czaszkowo-żuchwowe)
Ból w stomatologii (w tym ból zębów i dysfunkcja skroniowo-żuchwowa)
Bóle krzyża
Bóle menstruacyjne
Bół głowy
Depresja (w tym nerwica depresyjna i depresja poudarowa)
Epigastralgia, ostra (wrzód trawienny, ostre i przewlekłe zapalenie żołądka i gastrospasm),
Indukcja porodu
Istotne nadciśnienie
Kolka nerkowa
Kolka żółciowa
Korekta złego ułożenia płodu
Leukopenia
Łokieć tenisisty
Niekorzystne reakcje na radioterapię i / lub chemioterapię
Nudności i wymioty
Ostra czerwonka
Pierwotne niedociśnienie
Poranne mdłości
Reumatoidalne zapalenie stawów
Rwa kulszowa
Wylew
Zapalenie stawów barku
Zwichnięcie

2. kategoria

Do drugiej kategorii należą te choroby i dolegliwości w leczeniu których efekt terapeutyczny akupunktury został wykazany w przeprowadzonych badaniach, ale wymagane są dalsze badania i dostarczenie większej liczby dowodów naukowych na ich poparcie. Do tej kategorii należą:

Astma oskrzelowa
Bezsenność
Ból brzucha (w ostrym zapaleniu żołądka i jelit lub w wyniku skurczu żołądkowo-jelitowego)
Ból gardła (w tym zapalenie migdałków)
Ból nowotworowy
Ból oka spowodowany wstrzyknięciem podspojówkowym
Ból spowodowany badaniem endoskopowym
Ból ucha
Ból w zapaleniu naczyń zakrzepowych
Bóle porodowe
Choroba Ménière’a
Choroba Salla
Chroniczne zapalenie gruczołu krokowego
Cukrzyca, nie zależna od insuliny
Demencja naczyniowa
Dnawe zapalenie stawów
Epidemialna gorączka krwotoczna
Epistaksja prosta (bez uogólnionej lub miejscowej choroby)
Fibromialgia i zapalenie powięzi
Hiperlipemia
Hipo-jajnikowość
Kamica moczowa
Kamica żółciowa
Kobieca niepłodność
Koklusz (krztusiec)
Nawracające dolne zakażenie dróg moczowych
Neuralgia, post-herpetic
Neurodermititis
Neuroza serca
Niedobór laktacji
Odruchowa dystrofia współczulna
Ostre przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
Ostry ból kręgosłupa
Otyłość
Porażenie Bella
Postextubacja u dzieci
Półpasiec
Przewlekłe wrzodziejące zapalenie okrężnicy,
Rekonwalescencja pooperacyjna
Schizofrenia
Skurcz twarzy
Status nosiciela wirusa zapalenia wątroby typu B
Sztywna szyja
Świąd
Trądzik pospolity
Uszkodzenie czaszkowo-mózgowe (zamknięte)
Uzależnienie od alkoholu i detoksykacja
Uzależnienie od opium, kokainy i heroiny
Uzależnienie od tytoniu
Zaburzenia czynności stawów skroniowo-żuchowowych
Zaburzenia seksualne u mężczyzn
Zaburzenie gastrokinetyczne
Zapalenie kości i stawów
Zatrzymanie moczu,
Zespół bólu korzeniowego i pseudokorzeniowego
Zespół cewki moczowej u kobiet
Zespół napięcia przedmiesiączkowego
Zespół policystycznych jajników (zespół Stein-Leventhala)
Zespół Raynauda (pierwotny)
Zespół Sjögrena
Zespół stresu konkurencyjnego
Zespół Tietze
Zespół Tourette’a

3. kategoria

Kolejną kategorię stanowią choroby i inne dolegliwości, przy których leczeniu stosowanie akupunktury zostało przebadane i udokumentowane wyłącznie przez pojedynczych lekarzy, niemniej jednak, ze względu na trudności w zastosowaniu terapii konwencjonalnych, dalsze badania skuteczności akupunktury powinny być prowadzone. Do tej kategorii należą:

Centralna choroidopatia surowicza
Daltonizm
Głuchota
Hipofrenia
Mała niedrożność dróg oddechowych
Neuropatyczny pęcherz w urazie rdzenia kręgowego
Ostuda
Przewlekłe serce płucne
Zespół jelita drażliwego

4. kategoria

Ostatnia kategoria zawierała choroby przy których można podejmować próby zastosowania akupunktury, ale powinna ona być przeprowadzana przez lekarza specjalistę posiadającego współczesną wiedzę medyczną i aparaturę do monitorowania stanu pacjenta. Do tej kategorii należą:

Bezdech w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc
Biegunka u niemowląt i małych dzieci
Choroba niedokrwienna serca (dławica piersiowa)
Drgawki u niemowląt
Porażenie opuszkowe
Późny etap wirusowego zapalenia mózgu u dzieci
Śpiączka

BIBLIOGRAFIA:

Acupuncture: Review and analysis of reports on controlled clinical trials; WHO; 2002.
B. Chmielnicki; Evidence Based Acupuncture; Stanowisko WHO; https://www.evidencebasedacupuncture.org/pl/skutecznosc/stanowisko-who/; 15.10.2018.