Najciekawszy newsletter o Medycynie Chińskiej!
- Dołącz do grona naszych czytelników.
- Śledź nasze artykuły, filmy i polecane akcesoria TCM.
Artykuł ukazał się nakładem czasopisma Praktyczna fizjoterapia & rehabilitacja
Integracja chińskich i japońskich systemów akupunktury czaszki, choć oba te podejścia są znane i stosowane przez wielu terapeutów, jest nowatorskim podejściem, które okazało się bardzo skuteczne. Niniejszy artykuł pozwoli czytelnikom zrozumieć, w jaki sposób to robić.
Akupunktura czaszki, podobnie jak aurikuloterapia, akupunktura brzucha czy refleksologia ręki, należy do mikrosystemów funkcjonujących w obrębie medycyny komplementarnej. W medycynie chińskiej istnieje kilka szkół, w których korzysta się z różnych typów akupunktury czaszki. W jednym z poprzednich artykułów opisano podstawowe założenia i wybrane punkty nowej akupunktury czaszki dr. Yamamoto (Yamamoto New Scalp Acupuncture – YNSA). Innym systemem jest tradycyjna akupunktura czaszki, która polega na oddziaływaniu na klasyczne, opisane w atlasach punkty akupunkturowe. Korzysta z tylnych punktów Shu, z lokalnych punktów na głowie oraz z relacji pomiędzy głową a meridianami (wszystkie meridiany narządów Yang docierają do głowy).
Stosunkowo niedawno, w latach 60. ubiegłego wieku, został opisany nowy system nazwany chińską akupunkturą czaszki. Do jego powstania przyczynił się przede wszystkim dr Jiao Shunfa, lekarz pochodzący z północnej części Chin. Oficjalnie system ten został uznany w 1971 r. i od tego czasu stał się najpowszechniej używaną wersją akupunktury czaszki. W związku z powyższym można go uznać za system współczesny, który wciąż podlega przemianom. W odróżnieniu od innych systemów, obszary opisane przez dr. Jiao Shunfę są próbą integracji różnych technik z zachodnią wiedzą na temat funkcjonowania mózgu (rys. 1). Innymi słowy, zasada oddziaływania polega na stymulacji miejsc reprezentujących obszar kory mózgowej, z którym są związane dolegliwości pacjenta, aby przywrócić utracone funkcje. Metoda ta jest przede wszystkim skuteczna w leczeniu ostrych i przewlekłych zaburzeń układu nerwowego, takich jak stan po zawale, urazy głowy czy zaburzenia czucia. Pierwsze efekty nakłucia bardzo często są widoczne już po paru minutach.
W technice Jiao Shunfy korzysta się z obszarów mapowanych na czaszce, którym odpowiadają duże obszary ciała i jego funkcje, a nie z pojedynczych punktów akupunkturowych. Na niektórych obszarach znajdują się punkty akupunkturowe, jednak praktyk decyduje się na ich nakłucie ze względu na lokalizację, a nie na ich klasyczne zastosowanie. Większość obszarów, w tym obszary ruchowe, czuciowe i pamięciowe, jest zlokalizowanych na tylnej powierzchni czaszki.
W chińskiej akupunkturze czaszki igły są wkłuwane w cienką warstwę luźnej tkanki, która jest zlokalizowana pod skórą, pod niewielkim nachyleniem 15–30 stopni. Igłę wkłuwa się zazwyczaj na długość ok. 1 cm, podczas gdy w tradycyjnej akupunkturze czaszki nakłucie jest znacznie płytsze, a kąt nakłucia wynosi 60–90 stopni.
Dodatkowo podczas stosowania chińskiej akupunktury czaszki igły są intensywnie stymulowane. Najczęściej igły się kręci na prawo i na lewo (a nie naprzemiennie wyciąga i wbija) lub podłącza się elektrostymulację o wysokiej częstotliwości. Zazwyczaj igły stymuluje się przez 2–3 min, po czym wykonuje się 5–10-minutową przerwę. W trakcie jednego zabiegu stymulację powtarza się dwu-, trzykrotnie. W przeciwieństwie do tradycyjnych technik, w tej technice nigdy nie zapala się moksy.
Dla stosowania powyższej metody kluczowe jest prawidłowe lokalizowanie podstawowych linii na głowie. Należy pamiętać, że ze względu na skrzyżowany przebieg większości dróg nerwowych nakłuwa się linie po stronie przeciwległej do problemu. Jeśli ciężko jest określić, po której stronie znajduje się problem, można zastosować stymulację obustronną. Warto łączyć chińską akupunkturę czaszki z nakłuciem punktów lokalnych, które dodatkowo pobudzą chory obszar. Im szybciej rozpocznie się leczenie problemu pacjenta, tym lepsze będą wyniki.
Aby prawidłowo zlokalizować linie opisane przez dr. Jiao Shunfa, na głowie należy wykorzystać dwie linie pomocnicze, nazywane liniami standardowymi. Pierwsza z nich, czyli linia pośrodkowa przednio-tylna, łączy gładziznę z dolną krawędzią guzowatości potylicznej zewnętrznej i biegnie w linii pośrodkowej ciała. Druga z nich, czyli linia brew–potylica, biegnie od górnej granicy środka brwi ukośnie do szczytu guzowatości potylicznej zewnętrznej (rys. 2).
Chcąc zlokalizować linię kory ruchowej, należy wyznaczyć środek linii pośrodkowej przednio tylnej i cofnąć się w kierunku potylicy o 0,5 cm. Od tego punktu prowadzi się ukośną linię, która przecina linię brew–potylica. Przecięcie to wypada mniej więcej na poziomie linii włosów, na wysokości oka. Powstała w ten sposób linia jest właśnie linią kory ruchowej. Jej górna 1/5 jest wykorzystywana do leczenia paraliżu i zaburzeń ruchomości przeciwległej do niej kończyny dolnej. Środkowe 2/5 odpowiadają przeciwległej kończynie górnej, a dolne 2/5 odpowiadają twarzy i mogą być wykorzystywane w leczeniu porażenia Bella, paraliżu, ślinotoku, afazji ruchowej i zaburzeń mowy.
Kolejną regularnie wykorzystywaną w terapii linią jest linia kory czuciowej, która biegnie równolegle do linii kory ruchowej, 1,5 cm do tyłu od niej. Podobnie jak w poprzednim przypadku, górna 1/5 tej linii odpowiada kończynie dolnej i dolnej części pleców oraz jest wykorzystywana do leczenia bólu, parestezji i drętwienia po stronie przeciwległej. Dodatkowo można ją wykorzystywać w leczeniu bólu szyi i szumów usznych. Środkowe 2/5 odpowiadają przeciwległej kończynie górnej, natomiast dolne 2/5 odpowiadają twarzy i mogą być wykorzystywane w leczeniu bólu głowy, neuralgii nerwu trójdzielnego, bólu zębów i zwyrodnień stawu skroniowo-żuchwowego.
Warto również wspomnieć o linii ruchów pląsawiczych i drżeń. Linia ta biegnie 0,5 cm do przodu od linii kory ruchowej. Jest wykorzystywana u pacjentów z chorobą Parkinsona i przy występowaniu ruchów pląsawiczych.
Linia słuchowa jest linią poziomą i biegnie poziomo. Ma długość 4 cm i rozpoczyna się 1,5 cm nad szczytem ucha. Używa się jej w leczeniu zaburzeń słuchu, szumów usznych i zawrotów głowy pochodzenia obwodowego. W połowie tej linii rozpoczyna się linia trzeciego obszaru mowy (linie te nachodzą na siebie) i biegnie poziomo przez 4 cm ku tyłowi – wykorzystuje się ją w leczeniu afazji czuciowej.
Linią o niezwykle szerokim zastosowaniu jest linia nazywana obszarem czucia i ruchu stóp (Foot Motor and Sensory Area – FMSA). Rozpoczyna się ona 1 cm do boku od środka linii pośrodkowej przednio-tylnej i biegnie równolegle do linii pośrodkowej, ku tyłowi, przez 3 cm (rys. 3). Ma niezwykle szeroki wachlarz wskazań, m.in. porażenie kończyn dolnych, dna moczanowa, bromialgia, ból fantomowy, nietrzymanie moczu i stolca, zespół jelita drażliwego, impotencja, zespół stresu pourazowego i problemy z pamięcią. Innymi słowy, warto zawsze dołożyć ją do protokołu zabiegu. Podejrzewa się, że tak szerokie zastosowania tego punktu wynika z jego lokalizacji nad gruczołami wydzielania wewnętrznego, podwzgórzem i przysadką.
W niniejszym artykule opisano sposoby nakłuwania stosowane w chińskiej akupunkturze czaszki oraz najważniejsze linie wykorzystywane w terapii wraz z ich lokalizacją i wskazaniami do nakłucia. Technikę tę można łączyć z systemem dr. Yamamoto oraz z innymi metodami manualnymi. Autorzy wyrażają nadzieję, że czytelnicy, którzy zajmują się akupunkturą, będą w stanie, korzystając z zwartych w artykule wskazówek, zastosować omawianą technikę w praktyce.
Już od wielu lat skupiamy naszą uwagę na temacie zdrowia – zarówno utrzymania go w dobrym stanie, jak i przywrócenia ciału harmonii, jeśli została ona zachwiana. Instytut Tradycyjnej Medycyny Chińskiej Dao został założony z myślą o osobach, które chcą poszerzyć swoją wiedzę w dziedzinie medycyny holistycznej, żyć zdrowiej oraz właściwie dbać o siebie, swoją rodzinę czy pacjentów.
Najciekawszy newsletter o Medycynie Chińskiej!
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.
Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.
Ta strona korzysta z Google Analytics do gromadzenia anonimowych informacji, takich jak liczba odwiedzających i najpopularniejsze podstrony witryny.
Włączenie tego ciasteczka pomaga nam ulepszyć naszą stronę internetową.
Najpierw włącz ściśle niezbędne ciasteczka, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje!