Kilka nowych faktów o kurkuminie

Kurkumina jest polifenolowym związkiem biologicznie czynnym występującym w korzeniu rośliny Curcuma longa, czyli kurkumy. Kurkumina jest żółtym pigmentem, który nadaje kurkumie jej typowy żółty kolor. Kurkuma jest od wielu wieków zarówno częścią azjatyckiej kuchni, jak i tradycyjnej medycyny, w tym indyjskiej i chińskiej. Prowadzone obecnie badania potwierdzają, że kurkumina ma właściwości farmakologiczne i istotny potencjał terapeutyczny. Ma ona działanie przeciwzapalne, pomaga w chorobach stawów, zmniejsza stres oksydacyjny, spowalnia procesy degeneracyjne w organizmie, działa przeciwbakteryjnie i wspomaga trawienie. Poniżej przedstawiamy wyniki kilku przeprowadzonych w ostatnich latach badań, które miały na celu sprawdzenie terapeutycznych zastosowań kurkuminy.

Kurkumina atakuje komórki macierzyste guzów

W badaniu tym naukowcy przyjrzeli się chłoniakowi Burkitta i ostrej białaczce szpikowej. W obu przypadkach jest to nowotwór złośliwy wpływający na układ odpornościowy (guz węzłów chłonnych / krwi). Chłoniak Burkitta występuje głównie w Afryce i Nowej Gwinei. Jest on częstym rezultatem niedoborów odporności związanych najczęściej z zakażeniem wirusem HIV lub wirusem Epsteina-Barra. Z kolei dotykająca limfocytów B ostra białaczka szpikowa atakuje przede wszystkim komórki szpikowe.

Leczeniem w obu przypadkach jest chemioterapia lub radioterapia. Często pojawiającym się problemem jest przetrwanie komórek macierzystych guza, które są bardziej odporne niż „dojrzałe” komórki nowotworowe. Komórki te są samoodnawiające się, przez co mogą one prowadzić do powrotu choroby nawet po udanym leczeniu. To właśnie te komórki są tym elementem raka, na którym skupili się autorzy badania, ponieważ ich zniszczenie jest tak ważne dla trwałej remisji choroby. Naukowcy zastosowali obydwie wymienione metody leczenia (chemioterapię i radioterapię) wraz ze stale zwiększaną dawką kurkuminy i monitorowali reakcje guzów nowotworowych. Komórki macierzyste można było zidentyfikować po ich markerach na powierzchni, takich jak Gli-1, Notch-1 i cyklina D1. Okazało się wówczas, że wzrost liczby komórek nowotworowych został zahamowany, w tym ograniczeniu uległa liczba komórek macierzystych. Ponadto liczba komórek, które są dodatnie dla enzymu dehydrogenazy aldehydowej, znacznie się zmniejszyła. Te komórki są odpowiedzialne za powstawania przerzutów nowotworu. Zatem wyniki pokazały, że kurkumina zmniejsza wzrost liczby komórek nowotworowych, nawet tych, które są bardzo problematyczne w niszczeniu przez klasyczną terapię przeciwnowotworową, ponieważ są one w stanie przeżyć nawet bardzo agresywne leczenie przeciwnowotworowe[1].

Kurkumina i leczenie kontaktowego zapalenia skóry

W kolejnym badaniu naukowy sprawdzali jak kurkumina wpływa na choroby skórne i czy może być wykorzystana w leczeniu kontaktowego zapalenia skóry. Chciano sprawdzić czy możliwe jest lokalne złagodzenie objawów zapalenia skóry i przebarwień przy miejscowym zastosowaniu kurkuminy. Kontaktowe zapalenie skóry jest reakcją zapalną w skórze, która pojawia się po kontakcie skóry z jakimś drażniąco działającym środkiem. Często dotyka ona ludzi pracujących z rozpuszczalnikami, kwasami, zasadami i innymi tego typu środkami. Ponieważ osoby te często narażone są na wielokrotny kontakt z takimi substancjami, pojawiające się podrażnienia skóry prowadzą w rezultacie do rozwinięcia się przewlekłego zapalenia.

Autorzy badania przygotowali kurkumę, w taki sposób aby mogła być zastosowana bezpośrednio na skórę. Kurkuminę związano z nanocząsteczkami tłuszczu. Ze względu na ich mikroskopijną wielkość i fakt, że są tłuste, nanocząsteczki te dobrze wnikają w skórę. Nanocząstki tłuszczu zmieszano następnie z żelem, aby można num było nasmarować skórę.
Eksperymenty przeprowadzono z wykorzystaniem myszy, u których pojawiła się reakcja zapalna na skórze po ekspozycji na drażniącą substancję. U myszy leczonych kurkuminą obrzęk w miejscu podrażnienia był znacznie zmniejszony, skóra traciła mniej płynu i lepie goiła się w porównaniu z myszami, które nie były leczone kurkuminą. U tych drugich myszy skóra była wilgotna, tzn. traciła płyny, miała czerwony kolor i była obrzęknięta.

Druga część badania skupiała się na hiperpigmentacji (przebarwieniach skóry, często zlokalizowanych miejscowo), która zależy od aktywności kinazy tyrozynazy, tj. enzymu potrzebnego do syntezy barwnika melaniny. Ten eksperyment przeprowadzono na komórkach wytwarzających melaninę w laboratorium. Stwierdzono, że kurkumina hamuje te enzymy, ogranicza ich aktywność, a tym samym ogranicza tworzenie melaniny, zmniejszając w ten sposób niepożądane przebarwienia skóry.

Autorom badania udało się stworzyć żel leczniczy, którego składniki w postaci nanocząsteczek kurkuminy, wnikają dobrze w skórę. Kurkumina w skórze zmniejsza stan zapalny i wspomaga gojenie. Zgodnie z wynikami badania kinazy tyrozynowej można założyć, że byłaby ona również skuteczna w przypadku przebarwień powstających na skórze z powodu hiperpigmentacji[2].

Spożywanie kurkuminy i jej wchłanianie do krwi

W tym ostatnim badaniu autorzy nie skupili się na efektach kurkuminy, ale na jej wchłanianiu. Wiele substancji jest bardzo słabo wchłanianych z układu pokarmowego, przykładowo jeśli chodzi o witaminę B12 to korzystniejsze jest jej podawanie doskórne lub podskórne. W przypadku wielu substancji ich absorpcja przez organizm może być dużo lepsza jeśli wybrana zostanie inna jego forma. Taką formą może być na przykład ekstrakt alkoholowy, lub kapsułka z cząstkami tłuszczu, do których związana jest ta określona substancja. To samo dotyczy kurkuminy.

Autorzy badania zastanawiali się, czy „zwykła” forma w jakich kurkuma dostępna jest w sklepach, jest w stanie dostarczać niezbędne substancji do krwi?
Naukowcy przeprowadzili badanie na obecność kurkumy (a dokładniej kurkuminy i jej substancji pokrewnych) we krwi ludzi z zamieszkujących w Azji Południowej, którzy powszechnie i regularnie wykorzystują kurkumę w spożywanych przez siebie potrawach.
U jednej badanej osoby we krwi została znaleziona czysta kurkumina, a u wszystkich pozostałych badanych znaleziono kurkuminę skoniugowaną z innymi substancjami. Dzieje się tak, ponieważ kurkumina podczas transportu z jelita, lub też już w trakcie krążenia we krwi, wiąże się z innymi związkami, co zapewnia jej stabilność i umożliwia jej transportowanie w obrębie organizmu. Z drugiej jednak strony takie połączenie kurkuminy z innymi substancjami może obniżać skutki jej działania. Przykładowo kurkumina może tworzyć związek nazywany glukuronidem kurkuminy. Jego stężenie we krwi 30 minut po posiłku wynosi 47,6 ± 28,5 nM. Kurkumina może również występować w postaci demetoksy kurkuminy i siarczanu kurkuminy. Kurkumina i jej metabolity utrzymują się nadal we krwi przez co najmniej 8 godzin po zjedzeniu posiłku zawierającego kurkumę.

Tak więc badania wykazały, że nawet jeśli kurkuma używana jest tylko w kuchni, dostarczana w ten sposób kurkumina jest do pewnego stopnia wchłaniana i może być wykryta we krwi. Nawet kurkumina o niskim stężeniu w postaci związków z innymi substancjami, może mieć efekty farmakologiczne, które będą korzystne dla ludzkiego zdrowia. Warto jest zatem używać przypraw, ale mimo wszystko bardzie skuteczne jest stosowanie preparatów, które dostępne są na rynku, a które mają wyższe stężenie kurkuminy w jednej kapsułce niż miałoby to miejsce w przypadku dużego naczynia z kurkumą[3].