Tai Chi lub Tai Chi Chuan, a właściwie Taijiquan (zapisywane też jako T’ai chi ch’uan lub Tai ji quan) – czyli z języka chińskiego „pięść najwyższej ostateczności” to wywodzący się bezpośrednio ze sztuk walki system gimnastyki medytacyjnej i zdrowotnej. Regularne ćwiczenia Tai Chi mają za zadanie przynieść wyciszenie i spokój oraz poprawić stan zdrowia. Ćwiczenia polegają na wykonywaniu precyzyjnych ruchów ciałem w ściśle określonych sekwencjach oraz na utrzymywaniu ciała nieruchomo w przybranych wcześniej położeniach.
W chińskiej tradycji medycznej ruch odgrywał bardzo ważną rolę w utrzymywaniu dobrego zdrowia już od czasów starożytnych. Traktat medyczny „Kronika wiosen i jesieni pana Lu” zachęca do tańca w celu pobudzenia Krwi i Qi, którego zastoje mogą być wywołane wilgocią. Z kolei w „Księdze gór i mórz” zaleca się ćwiczenia fizyczne imitujące sposoby poruszania się różnych zwierząt. Starożytny chiński lekarz żyjący na przełomie II i III wieku po Chrystusie – Hua Tuo, opracował technikę ćwiczeń nawiązującą do ruchów pięciu zwierząt: tygrysa, małpy, niedźwiedzia, jelenia i żurawia.
Był to chiński lekarz żyjący w czasach Dynastii Han (141 – 208 r. n.e.). Przyczynił się do rozwoju chirurgii, fizykoterapii i gimnastyki. Jako pierwszy chirurg stosował znieczulenie ogólne w trakcie operacji korzystając z wywaru z opium, konopi indyjskich i haszyszu. Stosował również akupunkturę, przy pomocy której wyleczył z bólów głowy słynnego i bezwzględnego wodza Cao Cao. Kiedy jednak po jakimś czasie, gdy bóle powróciły Hua zaproponował generałowi trepanację czaszki, ten podejrzewając go o próbę zamachu skazał lekarza na śmierć. Choć przed śmiercią Hua Tuo wskazał swoim uczniom miejsce ukrycia swoich traktatów medycznych, jednak jego żona już wcześniej spaliła je wszystkie obawiając się gniewu Cao Cao.
Choć współcześnie Tai Chi jest przede wszystkim systemem gimnastycznym, to wywodzi się on bezpośrednio z chińskich sztuk walki – Wushu. Taijiquan należy do odmiany wewnętrznych sztuk walki, które opierają się na wykorzystaniu siły i energii ruchu przeciwnika. Pozwalają one obrócić agresję napastnika przeciwko niemu samemu. W wewnętrznych sztukach walki korzysta się przede wszystkim z rzutów, pchnięć czy podcięć. Obok Tai Chi do tych systemów należą Baguazhang, Xingyiquan oraz japońskie Aikido. Z kolei poszczególnymi stylami praktykowanymi w obrębie samego Taijiquan są style: Chen, Yang, Wu, Wu (Hao) i Sun.
Nazwa taiji wywodzi się z filozoficznej koncepcji taiji czyli „wielkiej ostateczności”. Określa ona świat, w którym z pierwotnej jedności (wuji) wyłoniły się pierwiastki yin i yang. Z Taijiquan związane jest także pojęcie siły wewnętrznej nei jin. Jej źródłem jest qi.
Tai Chi skupia się na koordynacji ruchowej oraz osiągnięciu koordynacji działania ciała i umysłu. Opiera się w tym na chińskiej filozofii, w której umysł yi kieruje energią życiową qi, która z kolei kieruje bezpośrednio ciałem i z której czerpie siła wewnętrzna nei jin.
Z zachodniego punktu widzenia Tai Chi jest przede wszystkim treningiem koordynacji układu mięśniowo-szkieletowego.
Na Zachodzie, ale i w samych Chinach, współcześnie Tai Chi jest w coraz większym stopniu jest praktykowane nie jako sztuka walki, ale jako bezkontaktowy system ćwiczeń gimnastycznych i medytacyjnych mających na celu poprawę zdrowia, samopoczucia i sprawności fizycznej. Jest ona także formą relaksu. Dlatego też Tai Chi praktykowane w takiej formie całkowicie pomija elementy związane z atakiem lub obroną oraz z kontaktem z przeciwnikiem. Wiele osób ćwiczących Tai Chi w takiej formie może w ogóle nie zdawać sobie sprawy z tego, że ćwiczone przez nie ruchy w rzeczywistości są sekwencjami stosowanymi w walce.
Charakterystyczną cechą Taijiquan jest stosowanie ściśle określonych sekwencji ruchów nazywanych formami. Szybkość wykonywania tych ruchów w trakcie treningu jest już bardzo różna. Zależy ona od wybranego stylu oraz celu ćwiczeń. Wykonywanie powolnych, płynnych i jednostajnych ruchów pozwala na dokładną obserwację działania własnego układu mięśniowo-szkieletowego i dokładne doskonalenie koordynacji ruchów. Poszczególne techniki ćwiczeń mogą jednakże łączyć w sobie ruchy powolne i dynamiczne.
Tai Chi, niezależnie od wybranej odmiany (stylu) składa się z kilku stale występujących elementów, którymi są:
Nauka Tai Chi rozpoczyna się od poznania i dokładnego wyuczenia się ćwiczeń podstawowych. Dopiero kiedy ćwiczenia te będą przychodziły trenującemu je w sposób odruchowy i intuicyjny, dopiero wówczas można przejść do nauki bardziej zaawansowanych techniki. Trzeba jednak przygotować się na to, że nauka ćwiczeń podstawowych nie jest w cale prosta! Wymaga ona ogromnego skupienia, koordynacji i dokładnego zapamiętania wszystkich sekwencji ruchów. Dlatego też nauka Tai Chi w swojej początkowej fazie opiera się przede wszystkim na dokładnym naśladowania ruchów nauczyciela, którego zadaniem jest z kolei cierpliwe poprawianie uczniów i korekta ich ruchów. Bardzo ważny na tym etapie jest także codzienny samodzielny trening.
Tai Chi praktykowane jest w jednym z trzech nurtów: zdrowotnym, duchowym oraz sportowym.
Nurt zdrowotny postrzega Tai Chi z punktu widzenia gimnastyki prozdrowotnej. Prozdrowotne ćwiczenia popularne są zarówno we współczesnych Chinach, jak i coraz bardziej w świecie zachodnim. Są one traktowana jako stricte gimnastyczne ćwiczenia mające na celu poprawę stanu zdrowia i koordynacji.
Nurt duchowy skupia się na warstwie medytacyjnej ćwiczeń i rozwoju duchowym zgodnym z tradycyjną chińską filozofią. Na Zachodzie ten nurt Tai Chi rozwijany jest przede wszystkim przez grupy związane z ruchem New Age, choć zazwyczaj w dość powierzchowny sposób.
Nurt sportowy skupia się na przygotowaniu do rywalizacji w zawodach Tai Chi, w których zawodnicy oceniani są zgodnie z kryteriami technicznymi, estetycznymi i gimnastycznymi.
TCMblog Najciekawszy newsletter o Medycynie Chińskiej!
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.
Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.
Ta strona korzysta z Google Analytics do gromadzenia anonimowych informacji, takich jak liczba odwiedzających i najpopularniejsze podstrony witryny.
Włączenie tego ciasteczka pomaga nam ulepszyć naszą stronę internetową.
Najpierw włącz ściśle niezbędne ciasteczka, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje!
