Diagnoza palpacyjna brzucha metodą Hara

W technikach palpacyjnych wszelkie „znaleziska” odbiegające od normy mogą mieć znaczenie. Nowo narodzone zdrowe dziecko nie powinno prezentować żadnych objawów ze strony brzucha. Jego brzuch jest miękki, niebolesny, niewzdęty, z prawidłowym napięciem ściany brzusznej. Wraz z upływem czasu, kiedy gromadzi doświadczenia, emocje, choroby i zaburzenia, w ciele powstają określone wzorce reakcji. Mogą manifestować się w postaci problemów w różnych lokalizacjach, m.in. jako dolegliwości ze strony brzucha. Aby uzyskać jak najbardziej precyzyjną diagnozę, dobrze jest łączyć różne techniki diagnostyczne, czyli w przypadku medycyny chińskiej – wywiad, diagnozę z pulsu i języka oraz palpację. Ponieważ uważa się, że nauka diagnozy z pulsu jest bardziej wymagająca i swoje umiejętności w tym zakresie praktyk doskonali całe życie, dobrze jest, w szczególności na początku praktyki, korzystać też z innych technik.

Według Kiiko Matsumoto, zdrowy brzuch można ucisnąć do głębokości odpowiadającej długości od końca palców do stawu międzypaliczkowego dalszego bez powodowania odczucia bólu oraz bez odczucia oporu, sztywności, twardości i zimna. Warto użyć trzech połączonych palców (od drugiego do czwartego), ponieważ w ten sposób bolesne odczucie przy ucisku będzie delikatniejsze. Na początku trzeba się upewnić, że pacjent nie ma bólu brzucha, a jeśli ma – badać bolesne miejsce jako ostatnie. Należy dotknąć wybranego obszaru, następnie ucisnąć go i na koniec poruszać ręką w przód, tył i na boki, badając okolicę. Należy pamiętać o odpowiednim podcięciu paznokci oraz ociepleniu dłoni, jeśli są zimne. To zminimalizuje ewentualny dyskomfort odczuwany przez pacjenta.

Obszary, które w badaniu okazały się tkliwe lub zmienione, wskazują na patologię i są nazywane obszarami refleksyjnymi. Istnieje wiele map służących do diagnozy z brzucha, jednak większość z nich jest spójna, jeśli chodzi o poszczególne lokalizacje i związane z nimi dolegliwości. Mylący może być jedynie rejon pępka, który można interpretować na kilka sposobów. Okolica pępka odpowiada elementowi ziemi, czyli śledzionie i żołądkowi. Jednocześnie w odległości ok. 0,5 cm do boku od pępka znajduje się punkt akupunkturowy Kid 16, którego ból świadczy o wysokim poziomie stresu i może wskazywać na problemy z nadnerczami. Podobnie kamienie nerkowe i zapalenia nerek mogą prowadzić do bólu w okolicy pępka. Innym problematycznym punktem jest Ren 9, którego tkliwość może odzwierciedlać problemy z trawieniem (jelito cienkie), problemy z gospodarką wodną organizmu (nazwa tego punktu to Nurkująca Woda) lub długotrwały smutek. O tym, na co wskazywał refleks z tego punktu, można dowiedzieć się dopiero po odnotowaniu, który sposób leczenia usunie tkliwość.

Gdy obszary refleksyjne zostaną zidentyfikowane, należy zinterpretować pełen obraz brzucha. Celem zabiegu będzie usunięcie tkliwości z reaktywnych miejsc na brzuchu, szyi, klatce piersiowej i plecach. Leczenie refleksów jest uznawane za leczenie przyczynowe. Zazwyczaj w procesie leczenia brzucha maleją również objawy, z którymi zgłosił się pacjent. Jeżeli po ustąpieniu refleksów objawy nadal będą się utrzymywać, można będzie przejść do leczenia objawowego.

Sposób dobierania punktów akupunkturowych polega na sprawdzeniu, czy przy ich ucisku zmniejszają się odruchy z jamy brzusznej. W jaki sposób to działa? Dla zobrazowania można sobie wyobrazić, że znaleziony został ból w okolicy punktu St 27 po lewej stronie. Ten objaw nazywa się Oketsu i zazwyczaj leczy się go, nakłuwając punkty Liv 4 i Lu 5 po lewej. Uciska się St 27 i prosi pacjenta, aby zapamiętał odczucie, które się pojawia, następnie uciska się Liv 4 i przytrzymując ten punkt, ponownie uciska St 27. Jeżeli pacjent mówi, że ból uległ redukcji – znaleziony został właściwy dla niego punkt. Jeżeli pacjent nie czuje zmiany, należy sprawdzić, czy odpowiednio zlokalizowano Liv 4. Nawet niewielka różnica w lokalizacji punktu może prowadzić do znacznie gorszych wyników.

Często występujące refleksy

Poniżej omówione zostaną często występujące refleksy wraz z propozycjami ich leczenia. Najczęściej ma się do czynienia z refleksem nazywanym Oketsu. Ten termin oznacza patologiczną, brudną, zgromadzoną krew. Można traktować ten odruch jak wskaźnik zaburzenia mikrokrążenia lub przepływu krwi przez jamę brzuszną. Dokładny rejon odruchu to okolica St 26, St 27 i Kid 15 (lewy dolny kwadrant brzucha, w połowie między pępkiem a kolcem biodrowym przednim górnym). Zgodnie z Nan Jing ten rejon jest przypisany zaburzeniom meridianu wątroby. Aby sprawdzić, czy problem dotyczy samego narządu, czy też jest wynikiem innych problemów, należy zbadać palpacyjnie Liv 14 po prawej (VI przestrzeń międzyżebrowa w linii środkowo-obojczykowej). Warto rozpocząć leczenie od usunięcia Oketsu, ponieważ często prowadzi to do zniwelowania również pozostałych refleksów z jamy brzusznej. Klasycznie leczenie polega na nakłuciu Liv 4 i Lu 5 (które w akupunkturze japońskiej znajdują się na szerokości kciuka do boku od jego standardowej lokalizacji) po lewej stronie.

Drugi popularny refleks świadczy o przeżytym w przeszłości szoku, traumie lub wyczerpaniu nadnerczy. Jest badany tuż poniżej punktu Kid 16. Ten refleks nigdy nie występuje powyżej pępka, co jest dobrym sposobem weryfikacji, czy wybadano go poprawnie. Jeżeli wyobrazić sobie pępek jako zegar (12 u góry), punkty te znajdują się na godzinach 4 i 8. Aby zdiagnozować ten refleks, nadnercza powinny być bolesne po obu stronach. Leczenie tego odruchu polega na obustronnym nakłuciu Kid 6 i Kid 27. Punkt Kid 6 wpływa na nadnercza, a punkt Kid 27 na przytarczyce (które według mistrza Nagano są nadaktywne w razie problemów z nadnerczami). Jeżeli punkt Kid 6 nie będzie skuteczny, można spróbować zastąpić go Kid 7 (przy wolnym pulsie), Kid 3 (przy szybkim pulsie) lub Kid 9.

Trzeci popularny refleks jest badany na plecach, na wysokości Th 11 i Th 12, i świadczy o spożywaniu nadmiaru cukru lub o cukrzycy. Aby leczyć ten refleks, wykonuje się moksę bezpośrednią na ten punkt oraz zaleca się pacjentowi zmianę diety i sposobu odżywiania. Największe znaczenie ma tutaj normalizacja diety.

Podsumowanie

Niestety, w jednym artykule nie da się opisać wszystkich elementów diagnozy brzucha. Mimo to nawet taka ilość informacji może być użyteczna. Warto stosować metodę Hara do badania brzuchów pacjentów, aby przekonać się, że brzuchy są różne, a refleksy każdego pacjenta nieco inne.