Sen w ujęciu Medycyny Chińskiej

Jim Butcher, amerykański pisarz literatury fantastycznej powiedział kiedyś: „Sen jest Bogiem. Oddawajcie mu cześć”. Coś w tym jest, bo mimo tak zaawansowanych technologii sen wciąż kryje wiele tajemnic. Wrażenie robią porównania, że przesypiamy ok. 1/3 własnego życia, czyli ponad 20 lat!

Co powoduje, że zasypiamy i wybudzamy się?

Sen jest nierozłącznie związany z hormonami, szczególnie z melatoniną (zwaną hormonem snu) i kortyzolem (zwanym hormonem stresu). Przy prawidłowym cyklu dobowym, gdy zapadnie zmrok zaczyna wzrastać poziom melatoniny, a spada poziom kortyzolu. Następnie w ciągu nocy melatonina osiąga swoje maksimum. Nad ranem następuje jej nagły spadek i znaczny wzrost kortyzolu osiągający swe maksimum. Taki stan rzeczy sprawia, że możemy bez problemu zasnąć, spokojnie przespać całą noc i o świecie przebudzić się wypoczętymi.

Ile możemy nie spać?

Po nieprzespanej nocy następuje dość znaczny wyrzut dopaminy, co sprawia, że stajemy się bardziej pobudzeni. Jednak umysł dość szybko traci na swej sprawności. W kolejnych godzinach dość szybko następuje skrajne zmęczenie, możemy zachowywać się jak w stanie nietrzeźwości lub mogą wystąpić halucynacje. 2 doby bez spania to już naprawdę dużo. Nasz organizm po prostu zaczyna się wyłączać i zmusza nas do zaśnięcia. Ciekawym jest, że zauważono wyraźną korelację między snem a naszym samopoczuciem psychicznym. Ludzie wysypiający się są mniej podatni chociażby na stres i cieszą większym zadowoleniem z życia.

Co na temat snu mówi Medycyna Chińska?

Harmonia między naszym Yin i Yang w ciele gwarantuje nam prawidłowy sen. Yang odpowiada za aktywność i czuwanie w ciągu dnia, natomiast Yin zarządza snem. Dlatego naturalną porą dnia do chodzenia spać jest wieczór, kiedy przeważa energia Yin. Natomiast naturalną porą dnia do wybudzania jest poranek, czyli przewaga energii Yang. Sen jest częścią aktywności Shen (Ducha będącego jednym ze sposobów manifestacji Qi). Shen będąc aktywne za dnia, wypełnia swoje wszystkie obowiązki. W nocy regeneruje się odnajdując schronienie w narządach wewnętrznych. Dlatego silne pobudzenie Shen (najczęściej przez emocje) powoduje bezsenność.

Kiedy chodzić spać?

Jak zauważamy z powyższego opisu sen będzie kluczowy dla regeneracji Yin. Braku odpowiedniej ilości snu nie jesteśmy w stanie niczym innym zrekompensować. Najbardziej odpowiednim momentem na położenie się spać są godziny 21-22. Uzasadnienie znajdujemy m.in. z dobowego zegara obiegu energii. O godzinie 23 swe maksimum energetyczne osiąga Pęcherzyk Żółciowy, a o 1 w nocy Wątroba. Te dwa narządy należące do Przemiany Drzewa, mają największą aktywność w nocy i w tych godzinach powinny mieć zapewniony jak największy spokój, m.in. w postaci głębokiego snu. Wejście w fazę głębokiego snu trwa przynajmniej 45 – 60 minut, stąd wynika potrzeba kładzenia się spać nie później niż o 22. Warto dodać, że właśnie Wątroba odpowiada za przechowywanie Krwi. Więc sen jest nieodzownym elementem w regeneracji Krwi – o czym często zapominamy.

Ile należy spać?

Ilość potrzeby należytego snu zależy przede wszystkim od naszej indywidualnej zdolności do regeneracji, stylu życia oraz pory roku. Kiedy z natury mamy słabszą konstytucję, jesteśmy zmęczeni lub chorzy, noc jest dłuższa od dnia, wtedy naturalnym jest, że śpimy dłużej (8 – 10 h) niż w innych okolicznościach. Natomiast w momencie naszej największej wydolności, kiedy cieszymy się pełnią sił i zdrowia oraz o porach roku, gdy noc jest krótka, wtedy nie potrzebujemy, aż tak dużej ilości snu i przespanie 6 – 8 h jest w zupełności wystarczające.

Higiena snu

Oprócz odpowiedniej ilości godzin i pory doby w której powinniśmy spać, należy zachować również swego rodzaju higienę snu. Chodzi tutaj przede wszystkim o unikanie znacznego pobudzania wydzielania kortyzolu wieczorem czyli wzmacniania aspektu Yang, np. poprzez ciężką pracę czy stosowanie środków pobudzających późnym popołudniem. Ważnym aspektem jest również nie spożywanie późnych posiłków. Najlepiej kolację zjeść do godziny 18 (19 – 21 są godzinami minimum energetycznego Żołądka!). Istotnym czynnikiem, który skutecznie utrudnia zasypianie poprzez blokowanie wydzielania melatoniny jest sztuczne oświetlenie. W szczególności to pochodzące z monitorów naszych komputerów i telefonów. Wieczór zarezerwujmy jako czas do przygotowania się do snu poprzez wyciszenie, relaksujące ćwiczenia czy mile spędzone chwile z ukochaną osobą ;-).