Zaburzenia Wątroby w medycynie chińskiej

Wątroba jest wrażliwa na wpływ zewnętrznych czynników patogennych takich jak Wiatr i Wilgoć oraz na niepokój emocjonalny. Jest postrzegana przez Medycynę Chińską jako filtr dla wszystkich emocji – rozprzestrzenia ich wpływ w organizmie. Emocje takie jak złość czy wściekłość sprawiają, że Wątroba „kurczy się”, co uniemożliwia swobodny przepływ Qi.

Jednym z najpowszechniejszych zaburzeń Wątroby jest zastój Qi Wątroby, który powstaje na tle emocjonalnym. Nawet niewielkie emocje, chwila frustracja czy złość mogą zablokować Qi Wątroby. Gdy kumulują się zbyt długo doprowadzają w końcu do jej zablokowania. Z kolei stresujący tryb życia w pośpiechu może doprowadzić do jej „przegrzania”.

Przywrócenie równowagi Wątrobie wymaga zmian nie tylko w diecie, ale i w sposobie życia. Czyli warto zwrócić uwagę na takie aspekty jak: unikanie stresu, regularne ćwiczenia relaksacyjne, odpoczynek, medytacja i właściwe wyrażanie emocji. Wątroba „otwiera się” w oczach, więc zaburzenia związane ze wzrokiem będą często oznakami dysfunkcji systemu Wątroby.

Zaburzenia Wątroby

Zastój Qi

Objawy: zaburzenia i bóle menstruacyjne, problemy ginekologiczne, depresja, napięcia przedmiesiączkowe, uczucie nagromadzenia i rozpierania w klatce piersiowej, wzdęcia, rozdrażnienie, wahania nastrojów, osłabiony apetyt, mdłości, biegunka, wzdychanie, płaczliwość, niepokój, odbijanie, czkawka, odczucie kuli w gardle, skrzepy we krwi menstruacyjnej, endometrioza, osłabione libido.

Przyczyny: niewyrażony gniew, chowanie urazy, nadmiar myślenia, niedobór Qi Śledziony, niedobór Krwi.

Punkty odblokowujące Qi Wątroby: W3 (Liv 3), W 14 (Liv 14), PŻ 34 (GB 34), W 13 (Liv 13)

Unikać: alkoholu, kawy, mocno przyprawionych potraw i cukru

Zalecane produkty uspokajające Wątrobę: śliwki, seler, czarny sezam, rzodkiew, krewetki, ocet, mięta.

Produkty na pobudzenie przepływu Qi: imbir, czosnek, pieprz (w niewielkich ilościach) majeranek, kalarepa, por, rzodkiew

Zalecenia: Aby pozbyć się zastoju Qi Wątroby należy rozproszyć ten zastój i wyregulować Qi oraz usunąć przyczynę zastoju. Zaleca się: więcej ruchu, prawidłowe oddychanie, kreatywne działania (taniec, malowanie, śpiew) relaks, śmiech, wyrażenie skrywanych emocji.

Wznoszące się Yang Wątroby

Objawy: nadciśnienie, migreny, zawroty głowy, dzwonienie w uszach, utrata słuchu, zaburzenia snu, suchość jamy ustnej, drażliwość, wybuchowość, bóle w obszarze skroni, pieczenie lub zaczerwienienie oczu, zapalenie spojówek, zaburzenia temperatury ciała (np. Zimne stopy ale gorąc w górnej części ciała), uczucie gorzkiego smaku w ustach.

Przyczyny: rozgrzewające jedzenie (alkohol, ostre przyprawy), ogrzewające metody gotowania, nadmiar tłustego pożywienia i olejów, które blokują qi, stłumione emocje (gniew, frustracja, oburzenie), niedobór yin oraz Krwi Wątroby oraz Nerek, brak równowagi emocjonalnej, życie pod ciągłą presją czasu, długotrwały stres prowadzący do gorąca i wyniszczenia.

Punkty na:

• wzmocnienie Yin Wątroby: W8 (Liv 8), ŚL 6 (Sp 6), N3 (Kid 3)
• oczyszczenie gorąca: W2 (Liv 2), W3 (Liv 3)
  
• usunięcie nadmiaru Yang: W3 (Liv 3), PŻ 20 (GB 20), PŻ 34 (GB 34), Du 20
  

Unikaj: produktów o naturze termicznej ciepłej i gorącej oraz ostrych przypraw, imbir, czosnek, pieprz, por, chilli, wysokoprocentowy alkohol, kawa, oleiste i tłuste pokarmy, cukier, curry, chrzan, cynamon, czarna herbata, tymianek, majeranek, ocet i marynaty, chipsy, słone paluszki.

W przypadku nadczynności Yang Wątroby zaleca się: produkty posiadające jakość ruchu zsyłającego oraz odżywiające Yin.

Produkty o naturze termicznej neutralnej chłodnej i zimnej, rabarbar, cytryna, jabłka, mango, owoce morwy, szpinak, kiełki, pomidory, surowe warzywa, mniszek lekarski, seler, zielona herbata, herbata z mięty pieprzowej, piwo pszeniczne, pszenica, fasola mung, kompoty, cukinia, bakłażan, pomidory, buraki, brokuły, ryby na parze, oliwki, awokado, masło, produkty mleczne.

Należy odżywić Krew i Yin, uspokoić Yang oraz oczyścić gorąco.

Zalecamy ćwiczenia na świeżym powietrzu.

Ogień Wątroby

Objawy: bóle głowy, migrena, nadciśnienie, zawroty głowy, dzwonienie w uszach, przewlekłe zapalenie spojówek, niepokój, bezsenność, rozdrażnienie, wybuchy gniewu, suchość w jamie ustnej, gorzki smak w ustach, dużo marzeń sennych, krwawienie z nosa i dziąseł, nadczynność tarczycy, wrzodziejące zapalenie jelita oraz choroba Crohna, zaparcia z suchym stolcem, skąpe ilości ciemnego moczu, obfite miesiączki i żółte upławy, mięśniaki, guzki piersi, intensywny zapach ciała, wysokie libido, czerwona twarz, pocenie się dłoni i stóp.

Przyczyny: zbyt dużo alkoholu i przypraw, tłuste potrawy, nadużywanie ogrzewających metod gotowania (grillowanie, pieczenie, podsmażanie), zastój Qi Wątroby z powodu nierównowagi emocjonalnej, niewyrażony gniew.

Punkty na „schłodzenie” Wątroby: W2 (Liv 2), W3 (Liv 3), PŻ 20 (GB 20)

Należy unikać: ogrzewających metod gotowania, mocnych przypraw, alkoholu wysokoprocentowego, tłustych potraw, oraz takich produktów jak czosnek, cebula, szczypiorek, por, baranina, jagnięcina.

Zalecane: ochładzające, surowe produkty, dieta wegetariańska, banany, rabarbar, owoce tropikalne, ogórki, szpinak, pomidory, seler, piwo pszeniczne, jogurt, mniszek lekarski, pieczarki, tofu.

Należy ochłodzić i zesłać w dół Ogień Wątroby oraz ochłodzić gorąco Krwi.

Zalecany jest wysiłek fizyczny dla rozładowania nadmiaru.

Niedobór Yin Wątroby

Często występuje z innymi wzorcami takimi jak: wznoszące się Yang Wątroby, Ogień Wątroby czy niedobór Krwi. Jest to stan przewlekły.

Objawy: nadciśnienie, przewlekła migrena i zapalenie spojówek, nerwowość, niepokój, zaczerwienione policzki, gorące wewnętrzne części dłoni i podeszwy stóp, osłabiony wzrok i depresja, syndrom wypalenia, wypadanie włosów, przedwczesne siwienie, włosy cienkie i suche, zanik menstruacji, ból lędźwi, jaskra, suchość oczu, nadciśnienie, bezsenność, ryzyko SM, choroby stawów, skurcze i napięcia mięśni, przewlekłe stany zapalne.

Przyczyny: nadmiar ostrych produktów, tłuste oleiste pożywienie, skrajny wysiłek fizyczny, nadmiar pracy w nocy, nadmiar energii yang, która może wyczerpać yin Wątroby, długotrwałe stosowanie antybiotyków i choroby zakaźne.

Punkty na odżywienie Yin Wątroby: W8 (Liv 8), Śl 6 (Sp 6), N3 (Kid 3), PM 18 (Bl 18)

Należy unikać: ogrzewającej metody gotowania i pokarmów o naturze termicznej gorącej i ciepłej, ostrych przypraw, kawy, czerwonego wina i wysokoprocentowego alkoholu, czosnku, cebuli, szczypiorku, octu i marynaty

Zalecane: produkty o naturze termicznej chłodnej, zimnej i neutralnej, ogórki, kiszona kapusta, seler (korzeń), szpinak, pomidory, pszenica, jęczmień, kwaśne produkty mleczne, tofu, czarny sezam, fasola czarna, mung, soczewica, ryby, oliwa z oliwek, miód, warzywa na parze i gotowane, brokuły, wiśnie.

Niedobór Krwi Wątroby

Często występuje razem z niedoborem Yin Wątroby.

Objawy: anemia, zaburzenia menstruacyjne, brak miesiączki, zawroty głowy, niewyraźne widzenie, suche oczy, matowa cera, bladość, słabość, drętwienie kończyn, drżenie, skurcze, bezsenność – wybudzanie między 1-3 w nocy, niestabilny umysł, sucha skóra z tendencją do swędzenia, łamliwe paznokcie, palpitacje, obniżona koncentracja i osłabiona pamięć.

Przyczyny: Nadmiar przypraw osłabiających yin, zbyt zimne produkty osłabiające Qi Śledziony i produkcję Krwi, utrata Krwi, nadmierna aktywność w nocy, ogień Serca (silne emocje), nadmiar smaku ostrego i gorzkiego, utrata płynów (obfite poty i sauna).

Zalecane punkty na odbudowę Krwi Wątroby: ŚL 10 (Sp 10), ŚL 6 (Sp 6), PM 17 (Bl 17)

Należy unikać: pożywienia termicznie gorącego i produktów wysuszających krew oraz takich jak czarna herbata, kakao, ostre przyprawy: czosnek, imbir, pieprz, curry, cynamon, ocet, słodycze.

Zalecane: ryż, czerwone buraki, czerwona kapusta, marchew, szpinak, fenkuł, drób, wątróbka, wołowina, winogrona, czereśnie, śliwki, sezam, nasiona słonecznika, soki z buraków, czereśni, liczi, brokuły, sok z marchwi, sok pomidorowy, żółtko jajka, kaczka, figi, daktyle, rodzynki, goji.

Podsumowując należy odżywić Krew Wątroby, Nerki oraz wzmocnić Qi Śledziony.