Fizjoterapia, kiedyś stosowana przede wszystkim jako element rehabilitacji, dziś staje się samodzielną dziedziną medycyny. Wiele terapii stosowanych w fizjoterapii, takich chociażby jak suche igłowanie, jest bardzo podobnych do zabiegów stosowanych w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej. Z medycyną chińską fizjoterapię łączy również oparcie się na naturalnych zdolnościach organizmu do samoregeneracji, które potrzebują niekiedy wyłącznie niewielkiego pobudzenia za pomocą odpowiedniego bodźca.
Najogólniej rzecz ujmując fizjoterapia to jedna z metod leczniczych, integralna część obszaru nauk medycznych, która opiera się na zjawisku reaktywności organizmu na pochodzące z zewnątrz naturalne bodźce różnego rodzaju: kinetyczne, termiczne, mechaniczne, elektryczne, chemiczne, a nawet świetlne. Fizjoterapia służy leczeniu urazów, schorzeń i dysfunkcji układu nerwowo-mięśniowego, mięśniowo-szkieletowego, sercowo-naczyniowego i oddechowego, a przy tym korekcji wad postawy, terapii narządów ruchu, kręgosłupa i stawów obwodowych.
Fizjoterapia ma wiele wspólnego z Tradycyjną Medycyną Chińską. Już żyjący na przełomie VI i V wieku p.n.e. Konfucjusz, w swoich traktatach poświęconych medycynie, pisał o metodach leczenia wykorzystujących odpowiednie ułożenie ciała. Związek pomiędzy ułożeniem ciała a leczeniem dostrzeżono także w tradycyjnej medycynie indyjskiej i europejskiej. W Europie pierwszymi lekarzami, dla których gimnastyka odgrywała niezwykle ważną rolę w utrzymaniu zdrowia i powrocie do niego, byli starożytni grecy: Hipokrates (V-IV wiek p.n.e.) i Asklepiades z Bitynii (II-I wiek p.n.e.) oraz rzymianin greckiego pochodzenia Galen (II wiek n.e.).
Po raz pierwszy pojęcie fizjoterapii pojawiło się jednak dopiero w XIX wieku, kiedy nastąpił rozwój gimnastyki leczniczej. Nowe metody fizjoterapii pojawiają się nieustannie. Od lat 40. XX wieku pojawiły się takie metody jak terapia manualna, NDT-Bobath, Vojta, PNF, CIM czy łańcuchy mięśniowe GDS.
Dynamiczny rozwój fizjoterapii sprawił, że obecnie jest ona samodzielną dziedziną nauki, posiadającą swoje własne specjalizacje (sportową, neurologiczną, pediatryczną i geriatryczną).
Fizjoterapia posiada bardzo bogaty wachlarz różnych metod leczenia. Balanoterapia to metoda znana już od czasów Hipokratesa wykorzystująca wody lecznicze. Hydroterapia to leczenie bodźcowe przy pomocy wody, lodu lub pary wodnej, które aplikowane w odpowiedniej temperaturze i pod odpowiednim ciśnieniem, pobudzają układ nerwowy i układ krążenia, a za ich pośrednictwem wpływają na ograny wewnętrzne pacjenta. Klimatoterapia jest z kolei metodą leczenia uzdrowiskowego w oparciu o naturalne właściwości lecznicze klimatu lokalnego, związane z czystością powietrza, ciśnieniem atmosferycznym czy nasłonecznieniem. Kinezyterapia, zwana także gimnastyką leczniczą, to metoda leczenia przy pomocy ćwiczeń ruchowych, której głównym zadaniem jest przywrócenie sprawności w przypadkach urazów i schorzeń narządów ruchu, kręgosłupa, a także przywrócenia sprawności po operacjach lub przebytym udarze mózgu. Ergoterapia jest to wreszcie metoda terapii zajęciowej, polegającej na aktywizacji fizycznej, umysłowej i społecznej osób niepełnosprawnych.
Jednymi z najbardziej rozpowszechnionych metod leczenia bodźcowego w fizjoterapii to suche igłowanie, kinesiotaping i terapia manualna.
Suche igłowanie jest obecnie jedną z głównych form fizjoterapii. Suche igłowanie, lub też igłoterapia, to zabieg bardzo przypominający akupunkturę stosowaną w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej. Choć z pozoru zabiegi te niewiele się od siebie różnią, w istocie opierają się na dwóch zupełnie odmiennych założeniach. W tradycyjnej akupunkturze istotą jest znajomość zasad dotyczących przepływu energii życiowej (Qi) w organizmie, znajomość pięciu przemian i relacji pomiędzy poszczególnymi Elementami (Drewno, Ognień, Ziemia, Metal, Woda), organami i układami w ludzkim ciele, a także prawidłowe rozpoznanie problemów pacjenta. Diagnostyka w przypadku Tradycyjnej Medycyny Chińskiej nie dotyczy tylko wąsko rozumianej dolegliwości, ale całego stanu zdrowia i charakterystyki leczonej osoby. Na tej podstawie akupunkturzysta dobiera terapię indywidualną dla każdego pacjenta, która w odmienny sposób wpłynie na stan jego energii życiowej. W suchym igłowaniu stosowanym w fizjoterapii sprawa jest dużo prostsza. Podstawowymi umiejętnościami, które musi posiadać fizjoterapeuta jest umiejętność palpacji i bardzo dobra znajomość anatomii. Na tej podstawie terapeuta stosujący igłoterapię wykrywa punkt spustowy na ciele pacjenta, który odpowiada dysfunkcyjnemu organowi i nakłuwa go igłą. Najczęściej nakłuwa się punkty spustowe mięśniowo-powięziowe oraz densyfikacje powięzi.
Pierwsze badania dotyczące wpływu mechanicznego oddziaływania nakłuwania punktów na odczuwanie bólu i przyspieszoną regenerację tkanek w okolicach nakłucia prowadził już w 1979 roku czeski lekarz prof. Karel Lewit.
Suche igłowanie stosuje się najczęściej przy wszystkich urazach i dysfunkcjach związanych z układem kostno-szkieletowym takimi jak: bóle zwyrodnieniowe stawów, bóle kolan, braków, piszczeli, ścięgna Achillesa. Suche igłowanie to terapia skuteczna także przy długotrwałych dolegliwościach takich jak łokieć golfisty lub łokieć tenisisty, rwa kulszowa, lumbago, cierpnięcia dłoni lub napięciowe bóle głowy.
Igły stosowane w suchym igłowaniu są odmienne, niż w klasycznej akupunkturze, ponieważ też sam zabieg wygląd odmiennie. W tradycyjnej akupunkturze igła wbijana jest powierzchniowo w celu oddziaływania na kanały energetyczne. W suchym igłowaniu stymuluje się w sposób mechaniczny tkankę łączną, dlatego też igła wbijana jest głębiej. Dlatego też igły do suchego igłowania są zazwyczaj dłuższe niż igły do akupunktury, a ich długość wynosi średnio od 25 do 90 mm, w zależności od lokalizacji nakłuwanego punktu. Prawidłowe nakłucie punkt spustowego powinno powodować drganie mięśni w trakcie wprowadzania igły.
Kinesiotaping, nazywany także kinezjotapingiem, tapingiem lub plastrowaniem dynamicznym to zabieg fizjoterapii polegający na oklejaniu określonych części ciała przylepnymi taśmami czy plastrami (tape’ami – od angielskiego tape – taśma).
Kinesiotaping stosuje się generalnie w dwóch celach: aposteriorycznie w celu łagodzenia bólu i zwalczania dolegliwości oraz apriorycznie w celu zapobiegnięcia pojawienia się kontuzji lub urazów.
Pierwszy sposób wykorzystania tapingu skierowany jest do wszystkich osób, które borykają się z różnego rodzaju problemami dotykającymi układu narządów ruchu lub układu mięśniowo-szkieletowego. W ich przypadku zabieg z użyciem taśmy ma za zadanie złagodzić ból pourazowy.
Drugi, prewencyjny, sposób wykorzystania tapingu, skierowany jest przede wszystkim do sportowców i innych osób, które aktywnie uprawiają sport. Taśmy do kinesiotapingu mogą być w przypadku takich osób stosowane zarówno podczas biegania, jazdy na rowerze, pływania, gry w piłkę, golfa lub w tenisa. W ich przypadku zasadniczym celem zabiegu jest poprawa krążenie w mięśniach oraz zapobieżenie ewentualnym kontuzjom i skurczom.
Taśmy wykorzystywane w zabiegach kinesiotapingu muszą być wytrzymałe i elastyczne, dlatego też produkowane są z bawełny i kleju akrylowego lub nylonu. Po naklejeniu na wybrany fragment ciała taśma powinna utrzymywać się na nim przez kilka dni, dlatego ważne jest aby przepuszczała ona powietrze, które powinno docierać do powierzchni skóry oraz była wodoodporna. Elastyczność taśmy zapewnia swobodę ruchów, dzięki czemu taping nie utrudnia aktywności sportowej.
Zabieg kinesiotapingu został opracowany w latach 90. XX wieku przez Japończyka – doktora Kenzo Kase. Działanie kinesiotapingu polega na tym, że naklejona na skórę taśma delikatnie ją unosi, „odklejając” ją od mięśni i tworząc w ten sposób przestrzeń pomiędzy nimi. Dzięki powstałej w ten sposób przestrzeni przywracane jest prawidłowe krążenie krwi w poddawanym zabiegowi obszarze ciała. Dobrze natleniona krew wzmacnia mięśni poprawiając ich pracę i chroniąc je przed urazami.
Dzięki swoim właściwością kinesiotaping jest skuteczny w terapii bólu pourazowego, pooperacyjnego, bólu kręgosłupa i bólów reumatycznych, nadwyrężenia lub spięcia mięśni oraz skurczów, w przypadku których taping przynosi działanie rozluźniające. Zaleca się jego stosowanie także przy problemach z krążeniem oraz w celu redukcji zmarszczek (stosowanie plastrów na twarzy, w ciągu nocy) i rozstępów (szczególnie tych spowodowanych ciążą).
Terapia manualna to trzecia z bardzo popularnych metod stosowanych w fizjoterapii. Metoda ta została stworzona przez prof. Karela Lewita, tego samego, który badał skuteczność igłoterapii. Terapia manualna jest stosowana w celu rehabilitacja kręgosłupa i stawów obwodowych oraz w leczeniu rwy barkowej i kulszowej, bólów kręgosłupa, a także w celu pozbycia się zawrotów głowy, migren i szumów usznych. Metoda prof. Lewita opiera się na przywróceniu równowagi pomiędzy pracą mięśni i stawów, a strukturami nerwowymi.
Istotą terapii manualnej jest właściwa diagnostyka, dzięki której możliwe jest właściwe określenie źródła problemu, które nie zawsze jest takie oczywiste. Dotarcie do rzeczywistych źródeł problemów nazywa się w tej metodzie „łańcuchem czynników”.
TCMblog Najciekawszy newsletter o Medycynie Chińskiej!
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.
Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.
Ta strona korzysta z Google Analytics do gromadzenia anonimowych informacji, takich jak liczba odwiedzających i najpopularniejsze podstrony witryny.
Włączenie tego ciasteczka pomaga nam ulepszyć naszą stronę internetową.
Najpierw włącz ściśle niezbędne ciasteczka, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje!
