Grzyby lecznicze w leczeniu raka piersi

Zachodni punkt widzenia

Mówiąc językiem zachodnim grzyby lecznicze potrafią wzmacniać funkcje odpornościowe organizmu ludzkiego. Ta zdolność, wzmacniania odporności, jest spowodowana przede wszystkim przez substancje nazywane polisacharydyami (betaglukanami). Niemniej jednak także innym substancjom grzyby zawdzięczają swoje zdolności do wspierania organizmu w walce z nowotworami – triterpeny, lektyny, enzymy, witaminy itd. Ponieważ grzyby posiadają szeroki kompleks aktywnych substancji, naukowcom trudno jest określić, nawet z pomocą nowocześnie wyposażonych laboratoriów, jakimi dokładnie mechanizmami grzyby lecznicze potrafią pomóc naszemu ciału walczyć z rakiem.

Jednocześnie badania naukowe jasno udowadniają, że grzyby lecznicze mają wyraźny immunomodulacyjny i immunostymulacyjny efekt. W organizmie podwyższają i aktywizują wielką ilość makrofagów, T-limfocytów lub komórek NK (tzw. naturalnych zabójców – ang. Natural Killers), które potem samodzielnie atakują komórki nowotworowe. Zostało także zaobserwowane podwyższone wydzielanie różnych ważnych cytokin. Oprócz tego dochodzi do stymulacji niespecyficznej reakcji odpornościowej, zwłaszcza systemu komplementarnego. Kolejnym sposobem w jaki substancje obecne w grzybach leczniczych skuteczne mogą walczyć z nowotworami jest zatrzymanie cyklu komórkowego i apoptoza. O apoptozie często mówi się jako o procesie samobójstwa komórkowego. Konkretnie chodzi o proces, w którym reakcje biochemiczne doprowadzają komórkę nowotworową do zaprogramowanej śmierci.

Bardzo istotne jest to, że z grzybów leczniczych można korzystać także w trakcie chemoterapii lub radioterapii (w odróżnieniu od innych preparatów ziołowych). Jak udowodniły badania i praktyka kliniczna, grzyby potrafią działać z chemioterapeutykami synergicznie i jednocześnie wzmacniać nasz organizm. Łagodzą także skutki uboczne konwencyjnego leczenia, takie jak mdłości, zmęczenie, wypadanie włosów, dysharmonia psychiczna itp., bez drastycznego zmniejszenia skutków terapii.

Grzyby najczęściej stosowane w leczeniu raka piersi

Maitake – Grifola frondosa

Maitake to chyba najważniejszy grzyb stosowany w leczeniu raka piersi. W przyrodzie występuje on pasożytując na pniach dębowych. W tłumaczeniu z języka japońskiego oznacza „tańczący grzyb”, ponieważ ludzie tańczyli z radości, kiedy znaleźli ten smaczny i terapeutycznie ceniony grzyb. Odnaleźć dziko rosnące grzyby Maitake jest bardzo trudno, dlatego też grzyb ten był zawsze bardzo drogi. Z tego powodu zbieracze grzybów często ukrywali miejsca jego znalezienia i ta informacja była często przekazywana z pokolenia na pokolenie.

Obecnie prowadzone są intensywne badania nad skutecznością i mechanizmami działania substancji zawartych w Maitake w leczeniu cukrzycy, schorzeń nowotworowych i infekcji wirusowych. Maitake potrafi regulować syndrom metaboliczny, dzięki czemu często staje się składnikiem różnych diet odchudzających. Aromatyczny grzyb Maitake jest także jednym z najbardziej lubianych grzybów jadalnych.

Badania naukowców portugalskich z roku 2011 udowodniły, że ekstrakt z Maitake a zwłaszcza tak zwana D-frakcja, prowadzi do apoptozy komórek nowotworowych przy schorzeniu raka piersi.
Ten bioaktywny składnik przyciąga zainteresowanie wielu naukowców dzięki swym immunomodulacyjnym i przeciwnowotworowym właściwościom i jest znany z tego, że ogranicza możliwość funkcjonowania komórek nowotworowych. Badanie dotyczyło D-frakcji, jeżeli chodzi o skuteczność, która dotyczy apoptozy komórek ludzkich i raka piersi. W trakcie badania te komórki były opatrzone różnymi koncentracjami ekstraktu z Maitake.

Wyniki były wyraźne: przy wyższych dawkach ekstraktu Maitake jednoznacznie udowodniony został efekt apoptyczny. Testy udowodniły, że pewne proteiny, takie jak BAK-1, która odgrywa bezpośrednią rolę w procesie apoptozy, zostały wyraźnie zaktywowane przez ekstrakt. Oprócz tego można było zaobserwować wzrost cytochromu c (kolejnej ważnej proteiny jeżeli chodzi o procesy apoptozy) związany z zastosowaniem D-frakcji z Maitake w trakcie leczenia. To pokazuje, że D-frakcje mogą prowadzić do dysfunkcji w mitochondriach komórek nowotworowych – efektu pożądanego w leczeniu chorób nowotworowych. [1]

Reishi – Ganoderma lucidum

Reishi to jeden z najcenniejszych leków Medycyny Chińskiej. W tłumaczeniu oznacza „boski grzyb nieśmiertelności“. Jego właściwości lecznicze są wykorzystywane już przeszło 4 tysiące lat. Wzmiankę o nim możemy odnaleźć także w podstawowym dziele Medycyny Chińskiej czyli w Wewnętrznym Kanonie Żółtego Cesarza.  W dawnych czasach ludzie byli skłonni podróżować do bardzo oddalonych miejsc, byle tylko zdobyć ten grzyb i wykorzystać jego silny leczniczy potencjał. Poszukiwali go cesarze i był wychwalany przez poetów. W przyrodzie pojawiają się różne rodzaje Reishi, z których terapeutycznie najcenniejszy jest ten, który ma czerwony kolor. Jest on bardzo cenny. Grzyb ten pasożytuje przede wszystkim na obumarłych gałęziach drzew liściastych.
Dzięki jego właściwościom, które polegają na tym, że potrafi on regenerować funkcję organizmu i aktywizować go, jest wykorzystywany przez astronautów rosyjskich oraz przez Szerpów na dużych, himalajskich wysokościach.

Dzięki wysokiej zawartości polisacharydów, triterpenoidów i fitosteroli jest on używany jako silny imunostymulant. Obecnie jest stosowany do profilaktyki schorzeń nowotworowych.
W kolejnych badaniach prowadzonych w 2011 roku grupa naukowców badała wpływ Reishi na komórki nowotworowe przy raku zapalnym piersi. Zapalny rak piersi (IBC) to niebezpieczne schorzenie o wysokim stopniu śmiertelności z powodu oddziaływania na system limfatyczny.

Obecnie Reishi jest uważana za wybór numer jeden w uzupełniającym leczeniu nowotworów, ze względu na swą wysoką zawartością polisacharydów, które stymulują system immunologiczny, oraz triperteny, która ma cytotoksyczny efekt w przypadku komórek nowotworowych.

Dotychczas były badane tylko poszczególne składniki Reishi. W powyższym badaniu udowodniono jednakże, że kompletny ekstrakt z tego grzyba leczniczego może być bardzo skutecznym składnikiem w leczeniu raka. Naturalny kompleks poszczególnych składników ma efekt cytotoksyczny na komórki nowotworowe. Badanie pokazało również różne aspekty Reishi, które mają wpływ na apoptozę komórek nowotworowych.

Wyniki badań wskazują na wyraźny skutek inhibicyjny Reishi na działanie komórek nowotworowych, podczas gdy komórki tkanki nabłonkowej gruczołów mlecznych nie są dotknięte tym działaniem. Oprócz tego Reishi zapobiega wzrostowi komórek inwazyjnych i minimalizuje objawy tych genów, które są odpowiedzialne za przeżycie, proliferację i metastazę komórek nowotworowych. Tak samo jak w poprzednim badaniu, także i w tym zaobserwowano, że pozytywne skutki były tym większe, im wyższa dawka ekstraktu grzybowego została zastosowana. [2]

Coriolus – Coriolus versicolor

Kolejnym często stosowanym przy raku piersi grzybem jest Coriolus. Przykładowo w Korei ekstrakt z Coriolusa wykorzystywany jest do wspierania leczenia konwencjonalnego w przypadku 70 % pacjentów ze schorzeniem nowotworowym.

Natomiast w Europie grzyb ten został przez biurokrację europejską zaszeregowany do tzw. żywności nowego typu (obwieszczenie zostało przygotowane głównie dla genetycznie modyfikowanej żywności), i nie może być sprzedawany na terytorium Unii Europejskiej jako grzyb leczniczy lub suplement diety. Pomimo że w tradycyjnej medycynie jest stosowany już od ponad tysiąca lat, i pomimo tego, że pomógł już wielu ludziom i nie zawiera żadnych potencjonalnie niebezpiecznych substancji… W Czechach prowadzona jest akcja mająca na celu usunięcie Coriolusa z listy żywności nowego typu. Więcej o tej akcji można dowiedzieć się na oficjalnej stronie www.nedejmesicoriolus.cz (strona w języku czeskim).

Przy raku piersi możemy zastosować także inne grzyby lecznicze, zawsze zależy to od ogólnego stanu i budowy ciała pacjenta. Oprócz tych podanych powyżej, terapię raka piersi często wspiera się stosując także takie grzyby jak Agaricus, Shiitake lub Coprinus.

Stosowanie grzybów leczniczych

Przy schorzeniach nowotworowych grzyby lecznicze są stosowane w postaci ekstraktów. Przez delikatną ekstrakcję dochodzi do koncentracji substancji aktywnych, co jest bardzo ważne przy tego typu schorzeniach.  W wyniku ekstrakcji zostaje także usunięta chitynowa bariera komórki grzybowej przez co układ pokarmowy jest zdolny lepiej absorbować substancje aktywne zawarte w grzybie.

Ważne jest także znalezienie niezawodnego i sprawdzonego producenta, ponieważ w pogoni za zyskiem niektórzy producenci potrafią robić z grzybami „cuda“ (często praktyką jest niestety ich naświetlanie, a także dodawanie glukanów zbożowych oraz obróbka słabej jakości).

Jak zostało powiedziane wcześniej, grzyby lecznicze można stosować także w trakcie chemoterapii i radioterapii. Zalecane jest ich używanie przez kilka miesięcy po zakończeniu leczenia konwencyjnego (można ewentualnie zastosować mieszankę Maitake z chińskimi ziołami). Przy raku piersi zalecana dzienna dawka to 3g ekstraktu (ekstraktu z 20% zawartością polisacharydów). Taką dawkę można indywidualnie podwyższyć – najlepiej po konsultacjach z lekarzem lub terapeutą medycyny chińskiej. Jeżeli natomiast pacjentka jest bardzo osłabiona, to należy wówczas obniżyć dawkę lub zastosować kombinację ekstraktu i proszku grzybowego.

Zwykle grzyby lecznicze są stosowane w kombinacji dwu i więcej rodzajów. Ich efekt terapeutyczny zostaje wówczas wzmocniony.

Profilaktyka

Nie jestem zwolennikiem stosowania różnych suplementów diety profilaktycznie, bez wyraźnego zamiaru… Nasze ciało ma wspaniałą zdolność do samoregulacji i jeżeli dobrze się o nie troszczymy troszczymy, z mnóstwem problemów potrafi walczyć samo. Niemniej jednak istnieją pewne czynniki ryzyka takie jak występowanie raka w rodzinie, pozostawanie przez długi okres czasu pod dużym obciążeniem psychicznym, stosowanie antykoncepcji hormonalnej, wczesna pierwsza menstruacja, wiek powyżej 40 lat czy poród w dojrzałym wieku. U kobiet z tymi czynnikami ryzyka ma sens stosowanie grzybów leczniczych profilaktycznie. Najczęściej polecam stosować w tych grupach niższe dawki z przerwami (przez 5 dni w tygodniu z następującą po nich 2 dniową przerwą), i to przynajmniej przez 3-4 miesiące w roku. Wymienione wcześniej grzyby lecznicze nie wykazują żadnych negatywnych skutków ubocznych, dlatego można ich używać długoterminowo.

BIBLIOGRAFIA

[1] Soares R., Meireles M., Rocha A., Pirraco A., Obiol D., Alonso E., Joos G.,Balogh G.; Maitake (D fraction) mushroom extract induces apoptosis in breast cancer cells by BAK-1 gene activation; J Med Food 2011 Jun; 14 (6): 563–72.
[2] Michelle M. Martínez-Montemayor, Raysa Rosario Acevedo, Elisa Otero-Franqui, Luis. A. Cubano, Suranganie F. Dharmawardhane; Ganoderma lucidum (Reishi) inhibits cancer cell growth and expression of key molecules in inflammatory breast cancer; Nutr Cancer. 2011 October; 63 (7): 1085–94.