Naciśnij ESC aby zamknąć

Dojo – Piąta pora roku

Artykuł opracowany przez:
Piotr Łysoniewski

Zgodnie z podziałem pór roku wg Teorii Pięciu Przemian (TPP), początek pory roku wg naszego, zachodniego podejścia jest tak naprawdę środkiem pory roku. Zgodnie z TPP do każdej z przemian – pory roku – mamy przypisany układ narządów. I właśnie chęć zaakcentowania aktywności danego układu narządów skutkuje rozbieżnością w datach.

Co nam to daje? Przede wszystkim ma za zadanie zwrócić uwagę, że zbliża się zmiana czynników zewnętrznych na którą warto przygotować się zawczasu (np. dostosowując swoją dietę do produktów sezonowych – do czego gorąco zachęcam).

Czyli z punktu widzenia TPP mamy następujące okresy pór roku wraz z maksymalną aktywnością odpowiednich par narządów:

Pora roku Okres trwania Narządy z maksymalną aktywnością
Dojo wiosenne 26 stycznia – 12 lutego Śledziona – Żołądek
Wiosna 13 lutego – 25 kwietnia Wątroba – Pęcherzyk Żółciowy
Dojo letnie 26 kwietnia – 13 maja Śledziona – Żołądek
Lato 14 maja – 25 lipca Serce – Jelito Cienkie
Dojo jesienne 26 lipca – 12 sierpnia Śledziona – Żołądek
Jesień 13 sierpnia – 25 października Płuca – Jelito Grube
Dojo zimowe 26 października – 12 listopada Śledziona – Żołądek
Zima 13 listopada – 25 stycznia Nerki – Pęcherz Moczowy

 

Dojo (czyt. dodżo) jest szczególną porą roku, ponieważ trwa zaledwie 18 dni i pojawia się 4 razy do roku. Dojo charakteryzuje harmonia, równowaga, spokój. Na przednówku kolejnej pory roku, zanim wykonamy następny krok, natura daje nam możliwość złapać oddech. Zatrzymujemy się w tym co mamy i zwracamy uwagę na balans naszej energii.

Do dojo przypisujemy przemianę Ziemi wraz z odpowiadającymi jej: smakiem słodkim, klimatem wilgotnym i układem narządów Śledziona – Żołądek. Przemiana Ziemi stanowi oś, wokół której biegną inne ruchy. Ziemia transformuje, dlatego każda z przemian musi przez nią przebiec. Stąd też dojo poprzedza każdą z pór roku.

W Kanonie medycyny chińskiej Żółtego Cesarza czytamy:

„Huang Di zapytał:

– Dlaczego ze śledzioną nie jest związana odrębna pora roku? Czasem uważa się, że odpowiada ona okresowi późnego lata.

Qi Bo wyjaśnił:

– Śledziona znajduje się w centrum. Należy do elementu ziemi. W podziale na pory roku czas śledziony przypada na ostatnie osiemnaście dni poszczególnych pór roku. Istotne, ze śledzioną nie ma związku żadna odrębna pora roku.

Śledziona ma za zadanie przekształcać i rozprowadzać esencję pożywienia i płynów, które trafiają do żołądka. Symbolika ziemi wiąże się z odżywianiem. Ziemia swoim działaniem obejmuje wszelkie zjawiska. Odpowiada za odżywienie wszystkich części ciała i ma swój udział w każdym elemencie. Dlatego właśnie nie jest przyporządkowane żadnej szczególnej porze roku.”

Wątroba, Serce, Płuca i Nerki rządzą o odpowiedniej dla siebie porze roku. Z dziewięćdziesięciu dni każdej pory roku, narządy są odżywiane przez 18 dni przez Śledzionę. Czyli Śledziona zasila wszystkie cztery pory roku, ale nie rządzi samodzielnie konkretną porą roku. Wspierając Śledzionę, wspieramy cały nasz organizm.

Żołądek ma za zadanie rozłożyć spożyty przez nas pokarm, a Śledziona transformować go w podstawową energię i transportować ją w górę naszego ciała (tzw. Gu Qi). Żołądek nie lubi nadmiaru Gorąca i Suchości (Ogień Żołądka), a Śledziona nadmiaru Zimna i Wilgoci (Zimno i Wilgoć Śledziony).

Jak wspierać organizm w czasie dojo?

Widzimy więc jak ważna dla wsparcia Żołądka i Śledziony jest dieta zrównoważona, gdzie z ostrożnością stosujemy produkty o termice skrajnie rozgrzewającej (ostre przyprawy) i mocno ochładzającej (wodorosty, surowe owoce i warzywa i przyrządzone z nich soki), produkty silnie nawilżające (cukier, mleko i jego przetwory, pszenica) i osuszające (kawa, herbata, tytoń, aromatyczne zioła kulinarne).

Smak słodki spożywany w odpowiednich ilościach wspiera nasze centrum układu pokarmowego, a co za tym idzie cały organizm. Produkty posiadają różną słodycz o odmiennych właściwościach, stąd poniższy podział:

  • smak słodki pełny odżywia i rozgrzewa (mięso, dobrej jakości produkty mleczne, orzechy),
  • smak słodki mdły zasila wzrost, rozwój (ziarna, strączki),
  • smak słodki pusty znajdziemy w nawilżających i chłodzących nas owocach oraz cukrze, który nie ma żadnych właściwości odżywczych.

Wilgoć charakteryzuje przemianę Ziemi. Okresy przejściowe są czasem, kiedy szczególnie na dietę powinny zwrócić osoby z osłabionym układem pokarmowym. Niedobór Qi/Yang Śledziony łączy się z zaburzeniem funkcji transformacji pożywienia w niezbędne dla nas Płyny ciała. W zamian Śledziona zaczyna produkować Wilgoć, która jest dość powszechnym i uciążliwym czynnikiem patologicznym w medycynie chińskiej.

Wspierajmy nasz układ Śledziona – Żołądek naturalną słodyczą pochodzącą z warzyw (dynia, marchew, ziemniaki, bataty, fenkuł), zbóż (ryż, owies, proso, jęczmień), orzechów i strączków. Jeśli mamy ochotę sięgnijmy po mięso (wołowina, cielęcina, drób, ryby), a wzmożoną chęć na słodycze zaspokójmy pieczonymi owocami i kompotami.

Congee – kleik ryżowy

Dobrym przykładem posiłku wspierającego Żołądek i Śledzionę jest congee, czyli rozgotowany kleik ryżowy. Poniżej propozycja na congee z kaszy jaglanej i czerwonej soczewicy – produktów żółtych i pomarańczowych przypisywanych do elementu Ziemi.

Składniki:

  • ćwierć szklanki kaszy jaglanej,
  • ćwierć szklanki czerwonej soczewicy,
  • 4 daktyle chińskie (Da Zao),
  • 1 jabłko,
  • ćwierć łyżeczki kurkumy,
  • kilka nasion kopru włoskiego,
  • masło lub olej lniany.

Wykonanie:

Wszystkie składniki poza tłuszczem umieszczamy w wodzie. Doprowadzamy do gotowania. Skręcamy ogień i gotujemy do momentu rozgotowania składników (przynajmniej 40 min.) Dla osób z Wilgocią zalecane jest prażenie kaszy i soczewicy przed gotowaniem. Dla pozostałych osób zalecane jest namaczanie kaszy i soczewicy przez parę godzin w zimnej wodzie. Na końcu dodajemy łyżkę masła lub polewamy congee olejem lnianym. Danie można podawać z ulubionymi dodatkami (np. domową konfiturą lub gomasio).

Piotr Łysoniewski

Dietetyk TCM, psychodietetyk, mgr inż. metalurgii AGH w Krakowie, który skutecznie przekuł pasję do zdrowego i dobrego żywienia na doradztwo żywieniowe. Kucharz z kilkuletnim doświadczeniem w pracy w kuchni polskiej i orientalnej. Swym nieprzeciętnym podejściem do jedzenia, pokazuje Światu, że pokarm może być jedną ze wspaniałych i skutecznych metod do samouzdrawiania na każdym poziomie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *