Jet lag, czyli zespół nagłej zmiany strefy czasowej, to problem wielu podróżników i osób pracujących zmianowo. Objawia się m.in. bezsennością, zmęczeniem czy dezorientacją. W artykule pokazujemy, jak Tradycyjna Medycyna Chińska może wspierać adaptację organizmu do nowego rytmu dobowego – poprzez akupunkturę, akupresurę, aurikuloterapię oraz stymulację punktów energetycznych.
Spis treści:
1) Czym skutkuje jet lag?
2) Profilaktyka jet lagu według medycyny chińskiej
3) Jet lag z perspektywy Tradycyjnej Medycyny Chińskiej
– Klasyczna kombinacja akupunkturowa
– „Cztery Bramy”
– Aurikuloterapia
4) Jet lag a praca zmianowa
5) Podsumowanie
Czym skutkuje jet lag?
Podróże międzykontynentalne, szczególnie te związane z przekraczaniem wielu stref czasowych, mogą znacząco zaburzyć naturalne funkcjonowanie organizmu. Do najczęściej występujących objawów zespołu nagłej zmiany strefy czasowej (jet lag) należą:
- przewlekłe zmęczenie,
- zaburzenia snu,
- drażliwość,
- dezorientacja, tzw. „mgła mózgowa”,
- bóle głowy,
- nudności,
- zaburzenia apetytu.
Aby lepiej zaadaptować się do nowego rytmu dobowego – zarówno w kontekście profilaktyki, jak i łagodzenia objawów, warto skorzystać ze wsparcia medycyny chińskiej. Niektóre techniki – takie jak akupresura czy stymulacja punktów na uchu – można z powodzeniem stosować samodzielnie.
Profilaktyka jet lagu według medycyny chińskiej
W klasycznej medycynie chińskiej ogromną wagę przywiązuje się do rytmu dobowego, zwanego zegarem obiegu energii narządów. Aby wspomóc organizm w adaptacji do nowej strefy czasowej, można zastosować prosty protokół wspierający regulację biologicznego zegara. Jak z niego skorzystać?
- Przestaw zegarek na czas lokalny miejsca docelowego już na początku podróży.
- Stymuluj odpowiednie punkty meridianowe zgodnie z aktualną godziną w miejscu docelowym (szczegóły w tabeli) – najlepiej rozpocząć już w samolocie lub tuż po wylądowaniu. Może to być krótkie kilkuminutowe nakłucie lub samodzielne wykonanie akupresury około 30 powtórzeń co 2 godziny.
- W czasie snu przerwij stymulację i wznów ją po przebudzeniu, dostosowując punkty do aktualnej godziny.
| Meridian | Przedział czasowy | Punkt |
| Płuca | 3-5 | LU-8 |
| Jelito Grube | 5-7 | LI-1 |
| Żołądek | 7-9 | ST-36 |
| Śledziona | 9-11 | SP-3 |
| Serce | 11-13 | HT-8 |
| Jelito Cienkie | 13-15 | SI-5 |
| Pęcherz Moczowy | 15-17 | BL-66 |
| Nerki | 17-19 | KI-10 |
| Osierdzie | 19-21 | PC-8 |
| Potrójny Ogrzewacz | 21-23 | TB-6 |
| Pęcherzyk Żółciowy | 23-01 | GB-41 |
| Wątroba | 1-3 | LR-1 |
Dodatkowo:
- pij dużo wody, jednak unikaj kawy i alkoholu,
- ogranicz spożycie pokarmów w trakcie podróży,
- po przylocie postaraj się dopasować godziny posiłków do lokalnego czasu.
Jet lag z perspektywy Tradycyjnej Medycyny Chińskiej
Przekroczenie stref czasowych zaburza naturalną cykliczność organizmu, do której w TCM przywiązuje się wielka wagę. Szczególnie wrażliwe na tego typu zmiany są tzw. cztery kanały nadzwyczajne, które odpowiadają za adaptację wewnętrznych rytmów do warunków zewnętrznych. W diagnostyce pomocne może być palpacyjne badanie tzw. punktów xi-cleft (punktów szczelinowych/szczeliny) czterech kanałów nadzwyczajnych:
- KI-8 – Yin Qiao Mai
- BL-59 – Yang Qiao Mai
- KI-9 – Yin Wei Mai
- GB-35 – Yang Wei Mai
Najczęściej największe rozregulowanie dotyczy kanałów Qiao Mai. W takich przypadkach można zastosować następujący protokół akupunkturowy:
- KI-6 (prawa u kobiet, lewa u mężczyzn), BL-62 (redukowany po stronie przeciwnej), Yin Tang (EX-HN3), Si Shen Cong
W sytuacji nadwrażliwości punktów kanałów Wei Mai, zaleca się alternatywny protokół:
- TB-5, LI-4, LR-3
Klasyczna kombinacja akupunkturowa
Jedna z rekomendowanych kombinacji, zaczerpnięta z tradycji dynastii Ming i popularyzowana przez mistrza Jeffrey’a Juena, opiera się na pracy z ostatnim punktem kanału Wątroby oraz pierwszym punktem kanału Płuc.
Zalecany protokół dla kobiet: CV-12, LU-1 (prawa), LR-14 (lewa), LU-1 (lewa), LR-14 (prawa), GV-20, BL-1 (obustronnie) lub EX-HN3 (Yin Tang).
W przypadku mężczyzn, kolejność analogiczna, jednak zaczynamy od LU-1 po stronie lewej.
„Cztery Bramy”
Znana i szeroko stosowana przez terapeutów TCM kombinacja równoważąca „Cztery Bramy” – czyli obustronne nakłucia punktów LI-4 i LR-3.
Aurikuloterapia
Dodatkowo, stosowanie aurikuloterapii (akupunktury ucha) sprawdza się szczególnie w przypadku problemów ze snem, dezorientacji oraz napięcia emocjonalnego, które często towarzyszą jet lagowi. Obszar ucha można również stymulować za pomocą ziaren Vaccaria umieszczonych na plastrze – tę metodę może stosować również samodzielnie po uprzednim instruktażu przeprowadzonym przez terapeutę.
Jet lag a praca zmianowa
Zaburzenia rytmu okołodobowego to nie tylko wyzwanie podróżników – dotyczy to również osób pracujących w trybie zmianowym. Taki styl życia wpływa na układ hormonalny, nerwowy i mocno wpływa na równowagę emocjonalną, co może prowadzić do przewlekłego zmęczenia, bezsenności, a u kobiet również do zaburzeń cyklu miesiączkowego. W przypadku kobiet praca zmianowa może być istotnym czynnikiem utrudniającym zajście w ciążę.
Podsumowanie
Akupunktura, aurikuloterapia i akupresura wspierają naturalną adaptację organizmu do zmiany rytmu dobowego – niezależnie od tego, czy wynika ona z podróży między strefami czasowymi, czy z pracy zmianowej. Wspomagają procesy regeneracji organizmu w sposób naturalny i bezpieczny.
Źródła:
Hamid Montakab; Acupuncture for Insomnia: Sleep and Dreams in Chinese Medicine; 2012
Dodaj komentarz