Krótko o akupunkturze i jej konceptach

Akupunktura istnieje od tysiącleci. Jako złożona i ukierunkowana idea, ten system leczniczy jest jednym z najstarszych na Ziemi. Początki akupunktury na świecie związane są ze starożytnymi Chinami. Istnieją dowody na stosowanie akupunktury na terenie dzisiejszych Chin już w epoce neolitu, zwanego też epoką kamienia gładzonego, a więc w okresie trwającym od dziesięciu tysięcy do czterech tysięcy lat p.n.e. [1].

W wykopaliskach w Toudaowa (Środkowa Mongolia) znaleziono w 1963 roku ostre odłamu kamienia zwane bian, pochodzące z neolitu, które eksperci uważają za najstarsze na świecie, prymitywne, kamienne igły używane do zabiegów akupresury. Ponadto, jaspisowe igły znaleziono w Zheng Chow, w ruinach pałacu cesarskiego dynastii Shang (1765-1123 p.n.e.) [2].

Zgodnie z legendą, akupunktura mogła zrodzić się z zaobserwowanego przez starożytnych chińskich wojowników znikania uporczywych bólów po zranieniu strzałami z łuku, lub bronią kłutą. Zbudowano na tej podstawie dalszą analogię między określonymi punktami na powłokach ciała i narządami wewnętrznymi. Z czasem wykorzystano owe spostrzeżenia do celów terapeutycznych. Początkowo zaczęto stosować akupunkturę i akupresurę wyłącznie celem zwalczania dolegliwości bólowych, a później także stanów chorobowych, w których ból nie był zjawiskiem dominującym. Już 3000 lat p.n.e. Chińczycy posługiwali się metodą Tcha-Tchin, polegającą na połączeniu ucisku z płytkim nacięciem skóry w wybranych miejscach [3]. Akupunktura była dobrze znana w Chinach już trzy tysiące lat przed Chrystusem [4].

Polak w świecie akupunktury

W Polsce akupunktura zaistniała za sprawą Michała Boyma, polskiego misjonarza, który przebywał od roku 1644 do chwili śmierci w roku 1659 w „Państwie Środka”. Początkowo przebywał w enklawie Makau, gdzie uczył się języka chińskiego i zapoznawał z chińską medycyną i farmacją. Trafił na dwór ostatniego cesarza z dynastii Ming – Jung Li, skąd w 1650 roku został wysłany do Europy jako ambasador. Po wyjaśnionej ostatecznie pozytywne sprawie zarzutów o oszustwo, Boym został przyjaźnie przyjęty przez papieża Aleksandra XII. Po powrocie do Chin zmarł w prowincji Kuangsi [5].

Pionierskie prace Michała Boyma stanowiły rewelację na skalę światową. Dowodzą, że korzenie polskiej akupunktury sięgają połowy siedemnastego stulecia [6]. Najbardziej znanym dziełem Michała Boyma była wydana w Wiedniu w 1656 roku Flora Sinensis. Jest to pierwsza praca na temat roślinności Chin jaka ukazała się w Europie. Boym napisał również dzieło Specimen medicinae Sinicae, w którym opisuje chińską medycynę i zapoznaje czytelników między innymi z akupunkturą, a przede wszystkim ze sposobem diagnozowania na podstawie tętna [7]. Jest to podstawowe współcześnie narzędzie badania pacjentów w akupunkturze naturalnej.

Skuteczność akupunktury

Dlaczego akupunktura w wielu szczególnych przypadkach wydaje się być skuteczniejsza od klasycznej terapii w medycynie zachodniej? Wydaje się, iż dlatego, ponieważ człowiek w niej znajduje się tam, gdzie przynależy – jest elementem przyrody i założeniem głównym jest życie według jej prawideł. Z tego wywodzi się wniosek, że należy nie tylko leczyć zaawansowane schorzenia, a wdrożyć specyficzny naturalny rytm życia z wszystkimi jego przejawami, aby schorzeniom przede wszystkim zapobiegać. A czyż w dzisiejszym opanowanym przez cywilizację świecie nie jest sprawą priorytetową walka z najpotężniejszym czynnikiem chorobotwórczym, jaki istnieje, czyli właśnie stresem?

Z obserwacji pór roku w naturze i potrzebie podporządkowania się jej praw przez człowieka, aby mógł żyć szczęśliwie zrodziła się z koncepcja cyklu Pięciu Elementów. Jest to więcej, niż potrzeba – nakaz, imperatyw. Pięć elementów, to drzewo, ogień, ziemia, metal i woda. Tworzą one ciągły zamknięty obieg – przepływ energii Qi, z której zbudowany jest wszechświat. Cykl przechodzenia w siebie w kolejności elementów nazywa się cyklem Sheng. Jest to kierunek, porządek i postęp w przepływie energii, ale także proces tworzenia się i odżywiania. Dodatkowo teoria Zang-Fu przyporządkowuje określone elementy konkretnym narządom.

Jeden przepływ energii Qi istnieje dla ciała, umysłu i ducha, te poziomy nie są rozpatrywane w oddzieleniu od całości, indywidualnie. Istnieje jeden przepływ energii obejmujący wszystkie trzy poziomy. Pozwala to na konkluzję, że zaburzony gdziekolwiek przepływ energii ma wpływ na całą istotę ludzką rozpatrywaną na różnych poziomach. I tego właśnie brakuje we współczesnym spojrzeniu na istotę ludzką, zagubioną w natłoku wielorakich bodźców.