Akupunktura w leczeniu bezsenności

Mimo że duża część przedstawionych punktów będzie działała jedynie na objawy chorób, mogą być one użyteczne we wspomagającym leczeniu pacjenta. Przed przystąpieniem do omówienia protokołów, należałoby jednak zwrócić uwagę na pewne istotne elementy wywiadu. Warto również odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego leczenie bezsenności jest istotne. Bezsenność jest definiowana jako trudności w inicjowaniu lub utrzymaniu snu występujące co najmniej przez trzy dni w tygodniu. Spokojny sen, trwający odpowiednią liczbę godzin, jest podstawową potrzebą człowieka. Przeciętny dorosły potrzebuje 7–8 godzin snu na dobę, jednak wiele osób śpi znacznie krócej, co może prowadzić do pogorszenia koncentracji, przewlekłego zmęczenia, depresji itp.

Diagnoza pacjenta z bezsennością

W trakcie zbierania wywiadu należy zapytać pacjenta, czy jego problemy ze snem wynikają z niemożności zaśnięcia z powodu natłoku myśli, z wybudzania się w środku nocy, czy też z wczesnego budzenia się. Ważne jest też, czy problem pojawił się nagle, czy nasila się od dłuższego czasu. Dodatkowo warto wykluczyć prozaiczne przyczyny problemu, takie jak na przykład hałas, chrapanie partnerki lub partnera, nieodpowiednia temperatura w pomieszczeniu, wieczorne picie kawy czy wreszcie wybudzanie się z powodu parcia na mocz. Z takimi przyczynami pacjent powinien poradzić sobie we własnym zakresie. Można zalecić mu zakupienie stoperów, jeżeli przyczyną problemu jest hałas, lub ograniczenie spożywania płynów przed snem w przypadku problemów z oddawaniem moczu. Należy pamiętać również o tym, że bezsenność może maskować pewne poważne problemy, takie jak depresja lub lęki.

Przechodząc do diagnostyki różnicowej zaburzeń snu, według tradycyjnej medycyny chińskiej można wyróżnić stany wynikające z „nadmiaru” lub „niedoboru”, co najczęściej diagnozuje się za pomocą badania pulsu. Do stanów wynikających z nadmiaru zalicza się ogień wątroby i gorąco, a do stanów wynikających z niedoboru niedobór Qi śledziony, niedobór krwi serca i niedobór Yin nerek, niedobór krwi wątroby. Poniżej omówiono najczęściej spotykane zaburzenia.

Przyczyny bezsenności wg TCM

Jako przyczyny trudności z zasypianiem Tradycyjna Medycyna Chińska (TCM) wskazuje następujące narządy Zang Fu (w rozumieniu medycyny chińskiej): serce, śledziona, wątroba i żołądek. Jeżeli problem wynika z niedoboru krwi serca z niedoborem Qi śledziony, objawy prezentują się następująco (aby zdiagnozować dane zaburzenie nie muszą wystąpić wszystkie objawy): trudność z zasypianiem, nadmierne myślenie, niepokój, depresja, palpitacje, zawroty głowy. Puls pacjenta będzie słaby, a język blady i cienki. Przykładowe punkty, które mogą być użyte, to: Ht 7, Sp 3, Rn 14, Bl 17 i Bl 19 (cztery kwiaty – moksa), Bl 20, Bl 15. W trakcie jednego zabiegu zazwyczaj wykorzystuje się 3–4 wybrane punkty akupunkturowe. Nakłuwa się je obustronnie na 20–30 minut. Jeżeli przyczyną trudności z zasypianiem jest zastój Qi wątroby, pacjent skarży się na takie objawy, jak: trudność z zasypianiem, nasilenie objawów w okresach stresowych, drażliwość, bóle głowy (często migrenowe), zaburzenia miesiączkowania, w szczególności zespół napięć przedmiesiączkowych. Puls u takiego pacjenta będzie strunowaty (napięty), a język może być lekko purpurowy lub normalny. Przykładowe punkty, których można użyć, to: Pc 6, LI 4, Liv 3, Liv 14.

Jeżeli chodzi o problemy z wybudzaniem się, wynikają one z zaburzeń następujących narządów Zang Fu: nerki, serce, wątroba. Diagnostyka różnicowa obejmuje tutaj dwa podstawowe wzorce. Niedobór Yin serca i nerek może przejawiać się w postaci: lunatykowania, trudności w zasypianiu i wybudzaniu się, kapryśności, nocnych potów, suchości ust lub przełyku. Puls będzie szybki i powierzchowny lub słaby i pusty. Język będzie czerwony z niewielką ilością nalotu lub bez nalotu (mogą występować bruzdy i pęknięcia). Przykładowa kombinacja zalecanych punktów to: Ht 6, Ht 7, Kid 6, Rn 4, Sp 6. Drugi wzorzec to niedobór Yin i krwi wątroby, który jest uwidacznia się jako: wczesne budzenie się i wybudzanie się, zespół niespokojnych nóg, problemy ze wzrokiem, lunatykowanie, wyraziste sny. W leczeniu stosuje się następującą kombinację: Liv 8, Liv 3, Sp 6, Rn 4.

Szkoła akupunktury ITCM Dao