Xiao Yao San – antydepresyjna receptura Medycyny Chińskiej

Xiao Yao San – nazywana „Łamaczem Okowów” jest jedną z najczęściej używanych mieszanek ziołowych w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej. Receptury mieszanek ziołowych zostały stworzone już tysiące lat temu, przechodząc zmiany sprawiające, że ich skuteczność jest bardzo duża – pod warunkiem, że są prawidłowo aplikowane.

Tradycyjna Medycyna Chińska opiera się na tysiącletnim doświadczeniu, ale współczesna nauka potrzebuje materialnych dowodów, dlatego też współcześnie prowadzi się badania tradycyjnych ziołowych mieszanin. Niestety konieczność brania pod uwagę kosztów badań sprawia, że w badane są, tylko pojedyncze, a nie kompleksowe efekty ich działania.

Badając mieszaninę Xiao Yao San naukowcy skupili się głównie na jej wpływie na psychikę. Badania prowadzono na szczurach, ale został opisany także przypadek psa. Prawdopodobnie zaobserwowane efekt działania mieszanki w przypadku zwierząt będą również występowały u ludzi.

Łagodzenie depresji za pomocą Xiao Yao San

Formuła ziołowa Xiao Yao San jest stosowana w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej między innymi w celu poprawienia nastroju oraz złagodzenia problemów psychicznych. Autorzy badania postanowi w warunkach laboratoryjnych sprawdzić czy nauka potwierdzi to tradycyjne zastosowania Xiao Yao San.

Do eksperymentu naukowcy wybrali szczury, u których depresja była wywołana przez trzymanie ich w izolacji lub narażenie ich na nieprzewidywalne stresory. Stan szczurów przypominał to, co widzimy u osób z depresją. Stres jakiemu zostały one poddane zaowocował obserwowalnym wzrostem kortykosteronu (CORT) oraz dwukrotnym wzrostem urokortyny (UCN2) co sugeruje, że patologiczne efekty depresji mają oddziaływanie również na oś endokrynowo-przysadkowo-nadnerczową, co ma miejsce także u ludzi.

Niektóre z tych przygnębionych szczurów poddano leczeniu ziołami Xiao Yao San. Szczury były spowolnione, zdemotywowane i pasywne. Reagował na bodźce bardzo powoli, miały zmniejszony apetyt, przestały dbać o sierść i chowały się po kątach. Jednak dodatek ziołowej mieszanki do ich pożywienia odwrócił ten stan. Objawy zostały złagodzone, apetyt został zwiększony, a czas reakcji znacznie się obniżył – szczur znowu stały się żywe i pełne energii.

Niektóre szczury były narażone nie tylko na stres, ale także na izolację społeczną, czyli trzymano je w odosobnieniu. Nastąpił u nich znaczny spadek wagi. Te szczury podzielono na dwie grupy. Jednej z nich podawano Xiao Yao San, a drugiej fluoksetyna – lek antydepresyjny stosowany także w leczeniu ludzi. Zaobserwowano, że w porównaniu do fluoksetyny, długoterminowe stosowanie Xiao Yao San wykazało, większy wzrost apetytu u gryzoni.

W próbkach krwi pobranych od nieleczonych szczurów zaobserwowano znacznie podwyższony poziom płynu mózgowo-rdzeniowego CORT oraz UCN2. Zarówno Xiao Yao San i fluoksetyna zmniejszały poziom CORT i UCN2.

Autorzy badania zaobserwowawszy skuteczność Xiao Yao San postanowili przebadać skąd bierze się jego zdolność do obniżania powyższych wartości. Patrzyli więc bezpośrednio na strukturę mózgu, która ma tendencję do niewielkiej zmiany w trakcie depresji. Podawanie Xiao Yao San doprowadziło do wzrostu liczby neuronów, komórek nerwowych. Jednocześnie zmniejszyła się liczba receptorów, których aktywność sprzyja powstawaniu hormonów stresu. Autorzy poszli głębiej, do poziomu molekularnego, nie tylko do strukturalnego. Okazało się, że podawanie Xiao Yao San wpływa na wiele procesów zachodzących w samych komórkach, na przykład fosforylację określonych enzymów czy tworzenie beta-arestyny.

Badania były w stanie wykazać, że podawanie receptury Xiao Yao San prowadzi do złagodzenia objawów depresji u szczurów i z naukowego punktu widzenia pokazać mechanizmy tego działania. Ogranicza ona stres zmniejszając aktywność funkcji na osi podwzgórze-przysadka-nadnercza i poprawia funkcjonowanie mózgu [1].

Wpływ Xiao Yao San na depresję poporodową

Inne podobne badanie przeprowadzono, aby sprawdzić działanie Xiao Yao San w przypadku depresji poporodowej.

Depresja poporodowa jest częstsza niż się wydaje. Wiele matek wstydzi się, że są zmęczone i smutne, chociaż powinny być szczęśliwe, gdy na świat przychodzi ich dziecko. Wiele z nich ma poważne problemy, w tym myśli samobójcze czy myśli o krzywdzeniu dziecka, a w takich przypadkach potrzebuje profesjonalnej pomocy i przyjmowania leków przeciwdepresyjnych przez pewien czas. Im szybciej problem zostanie rozpoznany, tym łatwiej i szybciej to nastąpi powrót do psychicznej równowagi. Ponieważ realizacja badań z udziałem ochotników jest bardzo trudna, konieczne jest testowanie różnych rozwiązań na przypadkach zwierząt.

W tym badaniu autorzy ponownie wykorzystali szczury, które tym razem cierpiały na stan podobny do depresji poporodowej u ludzi. Części szczurów podawane były zioła Xiao Yao San, część fluoksetyny (środek antydepresyjny), a część nie podawano żadnych leków. Wyniki wykazały, że w przypadku nieleczonych szczurów z grupy kontrolnej w porównaniu z normalnymi szczurami nastąpiła zmiana w postaci zmniejszenia stężenia niektórych neuroprzekaźników, takich jak noradrenalina, dopamina i serotonina. Jednocześnie nastąpił w hipokampie wzrost wartości metabolitu serotoniny w postaci kwasu 5-hydroksyindolooctowego (wynikający z dystrybucji serotoniny przez enzym oksydazy monoaminowej).

Podawanie Xiao Yao San doprowadziło do złagodzenia objawów depresji u szczurów i zwiększyło wartość neuroprzekaźników w hipokampie. Działanie Xiao Yao San było bardzo podobne do działania fluoksetyny. Można zatem wyraźnie zaobserwować, że Xiao Yao San wpływa na stężenie neuroprzekaźników w mózgu, które z kolei wpływają na zachowania i emocje podobnie jak lek antydepresyjny w postaci fluoksetyny [2].

Leczenie depresji

Innym przypadkiem przeciwdepresyjnego działania mieszaniny Xiao Yao San jest przypadek suczki Yucca z rasy Jack Russel Terrier, u której właściciele zaobserwowali objawy depresji. Nie miała ona typowego psiego zachowania: nie interesowały ją inne psy ani ludzie, w tym jej właściciele, była apatyczna, nie lubiła się bawić, nie chciała się przytulać. Jako szczeniak była dobrze zsocjalizowana i bawiła się normalnie, też lubiła swoich właścicieli. Potem jednak właściciele zaczęli dużo podróżować i jej zachowanie zmieniło się.

Suczka trafiła weterynarza stosującego medycynę chińską, który po zbadaniu przepisał jej ziołową mieszankę Xiao Yao San. Zmiana zachowania psa była niemalże cudowna. Właściciele nie mogli w to uwierzyć. W ciągu dwóch tygodni nastąpiły pierwsze zmiany w zachowaniu Yucci. Zaczęła się aktywnie angażować w zabawę i interesować się swoim otoczeniem. Przynosiła zabawki, przyjmowała je i chciała się bawić. Po chwili zaczęła szukać uwagi: wspinała się na kanapę aby przytulić się do właścicieli i reagowała na „rozmowy” z nią. Znowu zaczęła interesować się innymi psami. W ciągu trzech miesięcy stał się psem, którym była wcześniej, zanim dopadła ją choroba [3].

Wpływ Xiao Yao San na objawy fizyczne depresji

Emocje i zaburzenie równowagi w neuroprzekaźnikach w mózgu, charakterystyczne dla depresji, mogą również przyczyniać się do pojawienia się objawów fizycznych. Objawy te mogą obejmować zmęczenie, ból mięśni czy zaburzenia widzenia. W takich przypadkach leki przeciwdepresyjne są bardzo pomocne. W poniższym badaniu jego autorzy przedstawili środek przeciwdepresyjny z serotoniną SSRI – fluoksetynę, ziołowej mieszance powstałej na bazie receptury znanej od wieków w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej.

Pacjenci ze zdiagnozowaną depresją byli losowo przydzielani do grup, w których jedna grupa otrzymywała fluoksetynę, a druga grupa otrzymywała mieszanki ziołowe Xiao Yao San oraz Wen Dan. Eksperyment trwał przez 8 tygodni. Na koniec stan pacjentów oceniano zgodnie z objawami klinicznymi i zmianami doświadczanymi przez samych pacjentów.

Stan obydwu grup poprawił się zarówno w ocenie klinicznej, jak i w subiektywnej ocenie swojego stanu przez pacjentów. Wśród grup nie było żadnych znaczących różnic w tym, co dotyczy badania klinicznego. W grupie ziołowej pacjenci zgłaszali jednak większą ulgę od fizycznych objawów depresji. W związku z tym można zauważyć, że połączenie mieszanek ziołowych jest równie skuteczne co leków, ale jednocześnie zmniejsza towarzyszące depresji objawy fizyczne [4].