Najciekawszy newsletter o Medycynie Chińskiej!
- Dołącz do grona naszych czytelników.
- Śledź nasze artykuły, filmy i polecane akcesoria TCM.
Chcąc przystąpić do zabiegu moksoterapii musimy wybrać odpowiednią dla nas moksę. Wydaje się to proste zadanie, ale jak się okazuje moksa występuje w wielu różnych rodzajach, często znacznie różniących się ceną. Jak wybrać najodpowiedniejszą dla nas moksę? Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze? Jak rozpoznać moksę wysokiej jakości?
Różnica w jakości moksy zależy przede wszystkim od jednego najważniejszego czynnika, jakim jest długość okresu dojrzewania moksy. Im dłużej moksa dojrzewa tym lepsze są jej właściwości. Ponieważ dojrzewanie jest procesem bardzo czasochłonnym, który może trwać nawet 10 lat, dlatego też zazwyczaj przekłada się on na wyższą cenę długodojrzewającej moksy.
Głównym składnikiem moksy jest bylica pospolita (Artemisia vulgaris L.), w języku chińskim znana pod nazwą Ai ye, a w języku japońskim pod nazwą mogusa (od którego to słowa prawdopodobnie pochodzi termin „moksa”). Bylica pospolita to roślina z rodziny astrowatych, jako gatunek rodzimy występująca w Europie oraz znacznych częściach Azji, Algierii i Tunezji, a jako gatunek zawleczony w Ameryce Północnej . Występuje ona także w Polsce, jako roślina pospolita. Bylica pospolita od wieków wykorzystywana jest w medycynie jako roślina lecznicza zawierająca olejki eteryczne, żywicę i gorycz oraz w kuchni jako gorzka i aromatyczna przyprawa do dań, herbat, wina i piwa. W wierzeniach Słowian uchodziła za roślinę magiczną, która chroniła domowników.
Zgodnie z charakterystyką według zasad Tradycyjnej Medycyny Chińskiej jest ziołem o smaku ostrym i gorzki, gorącej termice, powiązanym z kanałami Płuc, Wątroby, Śledziony i Nerek. Główną zaletą bylicy pospolitej jest jej duża dostępność oraz to, że posiada wąski temperaturowy przedział spalania, przy jednocześnie wysokiej temperaturze spalana oscylujące w granicach 600°C. Wąski temperaturowy przedział spalania oznacza, że temperatura palącej się moksy nie zmienia się zasadniczo w trakcie zabiegu co jest bardzo istotne, aby właściwie oddziaływać na punkt.
Dojrzewanie to jeden z etapów produkcji oryginalnej chińskiej moksy. Proces jej przygotowywania zaczyna się od zebrania liści bylicy bylicy pospolitej (jej zbiorów najczęściej dokonuje się w czerwcu), które następnie suszy się na słońcu, w dobrze wentylowanych miejscach (co zapobiega jej zawilgoceniu, a w rezultacie pojawieniu się pleśni).
Po ususzeniu liście bylicy piołunu są na tyle kruche, że same kruszą się w palcach. Wówczas są one rozdrabniane, a następnie rozcierane w moździerzach. Zazwyczaj tak roztarty proszek przesypuje się następnie przez sita, dzięki czemu uzyskuje się oczyszczoną, suchą mieszankę.
Uzyskany w ten sposób roślinny susz układa się w specjalnych kadziach, w których przebiega właściwy proces dojrzewania moksy.
W kadziach ususzona bylica pospolita leżakuje w otoczeniu różnorodnych aromatycznych ziół o leczniczych i prozdrowotnych właściwościach. Dojrzewająca moksa nasyca się olejkami eterycznymi sączącymi się z tych roślin, dzięki czemu moksa przejmuje ich właściwości i uzyskuje swój charakterystyczny, świeży, intensywny zapach. Im dłużysz jest jej okres leżakowania, tym mocniej moksa nabiera pożądanych właściwości, które pozyskuje od innych roślin. Co za tym idzie im dłuższy okres dojrzewania moksy, tym wyższa jej jakość i silniejsze jej działanie.
Dojrzewając moksa zmienia także swój wygląd. O ile po ususzeniu swoją konsystencją przypomina wyschłą i pociętą trawę, o tyle po kilku miesiącach dojrzewania zamienia się w miękką „watę”, nazywaną tak ze względu na jej specyficzną konsystencję i wrażenie jakie sprawia w dotyku. Im moksa dłużej dojrzewa tym ta wata będzie czystsza (będzie zawierała mniej pokruszonych kawałków roślin) i bardziej miękka. Po tym można poznać moksę wysokiej jakości, która naprawdę długo dojrzewała – w jej strukturze będzie bardzo mało, albo w ogóle nie będą widoczne pokruszone kawałki roślin, a jedynie miękka wata o jednolitym kolorze.
Na podstawie czasu przez jaki moksa dojrzewała dzielimy ją na na moksę zwykłą, pięcioletnią i „złotą moksę”.
Ze względu na długość okresu dojrzewania rozróżnia się moksę zwyczajną, która dojrzewa zazwyczaj przez okres od pół do półtora roku. Jest to standardowy czas, w którym „wata” zdąży nasączyć się olejkami eterycznymi ziół. Moksa tego typu jest najpopularniejsza, najczęściej występująca i jednocześnie najtańsza. Jeśli moksa nie jest dodatkowo opisana, ale nazwana jest po prostu, na przykład – „moksą sprasowaną”, czy „pure moxa” oznacza to, że jest ona właśnie zwykłą moksą. Producenci zawsze zaznaczają jeśli okres dojrzewania ich moksy był dłuższy, niż standardowe półtora roku.
Drugą popularną odmianą moksy jest moksa pięcioletnia, której okres dojrzewania wynosi właśnie pięć lat. Charakteryzuje się ona dużo mniej drażniącym zapachem od moksy zwykłej. Zazwyczaj jej konsystencja jest bardziej jednolita, a kolor nabiera złocistego odcienia – brak w niej występujących w zwykłej moksie pokruszonych kawałeczków ususzonych łodyg. Dłuższy okres dojrzewania przekłada się także na więcej właściwości leczniczych, jakimi cechuje się moksa pięcioletnia. Jest ona przez to odrobinę droższa od zwykłej moksy.
Najrzadszą, a zarazem najcenniejszą odmianą moksy jest tak zwana „złota moksa”, czyli moksa ośmio lub dziesięcioletnia. Jej okres dojrzewania jest najdłuższy, a przez to jej właściwości są najintensywniejsze. Do przygotowania złotej moksy wykorzystuje się starannie wyselekcjonowane i oczyszczone rośliny, które następnie drobno się mieli i dobrze przesiewa, uzyskując najwyższej jakości „watę”. W wacie tego typu brak jest gałązek, czy innego rodzaju zanieczyszczeń, które zakłócałyby proces spalania. Dym złotej moksy nie jest tak intensywny, a jej ciepło wnika na długo w tkanki. Złota moksa jest najrzadziej występującą odmianą moksy, a jej cena jest z oczywistych względów odpowiednio wyższa.
Mogą występować również inne pośrednie typy moksy (np. dwuletnie lub trzyletnie). Zasada pozostaje jednak zawsze ta sama – im dłużej moksa dojrzewa, tym silniejsze są jej właściwości, które uzyskuje dzięki leżakowania w otoczeniu ziół nasycających ją eterycznymi olejkami.
TCMblog Najciekawszy newsletter o Medycynie Chińskiej!
