Moksoterapia, nazywana również moksowaniem lub termopunkturą, to metoda leczenia wywodząca się z Tradycyjnej Medycyny Chińskiej. Jej nazwa bierze się od wykorzystywanej w jej zabiegach moksy, czyli suszonych ziół, które paląc się służą do ogrzewania punktów akupunkturowych.
Dobrze specyfikę tej metody oddaje nazwa „termopunktura” pochodząca podobnie jak nazwa akupunktura, od łacińskiego słowa punctura czyli „nakłuwanie” oraz przedrostka termo – oznaczającego temperaturę czy oddziaływanie termiczne. Podobnie jak akupunktura, tak i termopunktura opiera się na stymulowaniu punktów akupunkturowych na ciele człowieka. O ile jednak w przypadku akupunktury narzędziem służącym stymulacji są igły do akupunktury, o tyle w przypadku moksoterapii narzędziem tym jest jest palące się suszone zioło – moksa, którym punkty akupunkturowe są ogrzewane.
Moksoterapia tradycyjnie zalecana była przede wszystkim w przypadkach, w których klasyczna akupunktura nie przynosiła rezultatów oraz w przypadku osób, u których z różnych względów nie zalecało się akupunktury z użyciem igieł. Obecnie moksowanie stosuje się także jako uzupełnienie lub zamiennik akupunktury.
Według Medycyny Chińskiej stymulacja termiczna punktów akupunkturowych ma działać bezpośrednio na poziomie skóry, tkanki podskórnej oraz mięśni, a także działać pośrednio na układ kostno-stawowy oraz na organy wewnętrzne.
Głównym składnikiem moksy jest bylica pospolita (Artemisia vulgaris L.), w języku chińskim znana pod nazwą Ai ye, a w języku japońskim pod nazwą mogusa (od którego to słowa prawdopodobnie pochodzi termin „moksa”). Bylica pospolita to roślina z rodziny astrowatych, jako gatunek rodzimy występująca w Europie oraz znacznych częściach Azji, Algierii i Tunezji, a jako gatunek zawleczony w Ameryce Północnej . Występuje ona także w Polsce, jako roślina pospolita. Bylica pospolita od wieków wykorzystywana jest w medycynie jako roślina lecznicza zawierająca olejki eteryczne, żywicę i gorycz oraz w kuchni jako gorzka i aromatyczna przyprawa do dań, herbat, wina i piwa. W wierzeniach Słowian uchodziła za roślinę magiczną, która chroniła domowników.
Zgodnie z charakterystyką według zasad Tradycyjnej Medycyny Chińskiej jest ziołem o smaku ostrym i gorzki, gorącej termice, powiązanym z kanałami Płuc, Wątroby, Śledziony i Nerek. Główną zaletą bylicy pospolitej jest jej duża dostępność oraz to, że posiada wąski temperaturowy przedział spalania, przy jednocześnie wysokiej temperaturze spalana oscylujące w granicach 600°C. Wąski temperaturowy przedział spalania oznacza, że temperatura palącej się moksy nie zmienia się zasadniczo w trakcie zabiegu co jest bardzo istotne, aby właściwie oddziaływać na punkt.
Moksoterapia stosowana jest najczęściej przez terapeutów Medycyny Chińskiej w przypadkach spadku odporności, w stanach zapalnych, a także bólach mięśni i stawów. Moksa ma również dobroczynny wpływ na ogólną kondycję organizmu, między innymi normalizując krążenie krwi i przepływ energii życiowej, zwiększa siły, poprawia sen oraz wzmacnia system odpornościowy. Według Medycyny Chińskiej Szczególnym wskazaniem do stosowania terapii moksą są: stany depresyjne, bóle brzucha i żołądka, biegunki, zaparcia, bóle mięśniowe, nerwobóle, reumatoidalne zapalenie stawów, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, haluksy, choroby obwodowych naczyń krwionośnych oraz niektóre zmiany skórne. Moksa ma mieć również działanie regenerujące i odmładzające oraz ma przyczyniać się do wydłużania życia.
Zgodnie z zasadami Tradycyjnej Medycyny Chińskiej stymulacja punktów akupunkturowych przy pomocy ciepła palącej się moksy ma za zadanie pobudzanie przepływu energii życiowej Qi, tak by mogła ona swobodnie krążyć w organizmie. Pobudzanie punktów akupunkturowych ciepłem ma pomóc w udrożnieniu kanałów energetycznych – czyli tak zwanych „meridian”, które łączą się z poszczególnymi organami wewnętrznymi człowieka.
Ponieważ w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej uważa się, że moksa jest ziołem o ostrym i gorzkim smaku oraz gorącej termice, powiązanym z kanałami Płuc, Wątroby, Śledziony i Nerek, dlatego też stosuje się ja w przypadkach kiedy terapeuta chce:
Termopunktura ma oddziaływać na ciało na trzech poziomach energii Qi: zewnętrznym (skóra, tkanka podskórna i mięśnie), pośrednim (układ kostno-stawowo-więzadłowy i ścięgna) oraz głębokim (narządy wewnętrzne).
W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej istnieją trzy podstawowe sposoby stosowania moksy.
W metodzie nazywanej moksą bezpośrednią, jak wskazuje sama nazwa, moksę używa się bezpośrednio na ciele pacjenta, formując na skórze stożek z sypanej moksy (tzw. waty). W metodzie tej stożek możemy usunąć zanim jeszcze żar dotknie skóry, wówczas mówimy tu o mniej inwazyjnej metodzie „bez blizny”. W bardziej inwazyjnej metodzie „z blizną” pozwala się, aby żar dotknął skóry wywołując drobne oparzenie i pęcherzyk pooparzeniowy.
Metoda moksy pośredniej polega na odizolowaniu stożka z moksy od ciała pacjenta za pomocą plastra imbiru, czosnku, lub tojadu albo też specjalnej maści (maść Shiunko). Do metody moksy bezpośredniej zalicza się także, współcześnie najpopularniejsze, ogrzewanie punktów przy pomocy moksy w cygarze, moksy sprasowanej lub naklejanej, a także jej aplikację z użyciem rollera lub pudełka do moksowania.
Metoda moksy na igle polega na umieszczeniu niewielkiej ilości moksy w kapturku, który mieszczą się na wbitej w punkt akupunkturowy igle do akupunktury. Metoda ta łączy w sobie zabieg akupunktury i moksoterapii, w celu uzyskania efektu synergii obu sposobów leczenia.
W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej istnieją trzy podstawowe technik stosowania moksy, w zależności od efektu jaki terapeuta chce uzyskać:
Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: Techniki moksoterapii.
Przeciwwskazaniem do stosowania termopunktury mogą być choroby nowotworowe, nadciśnienie tętnicze, choroby serca, zmiany skórne, wysoka gorączka, obfita miesiączka lub ciąża.
Ponadto Tradycyjna Medycyna Chińska nie zaleca stosowania moksoterapii w przypadku chorób typu gorącego, szoku apoplektycznego, odwodnienia z powodu utraty wody lub krwi oraz w przypadku określonych punktów akupunkturowych.
Nie powinno się ogrzewać punktów znajdujących się na wrażliwej skórze twarzy, w okolicach otworów i błon śluzowych.
TCMblog Najciekawszy newsletter o Medycynie Chińskiej!
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.
Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.
Ta strona korzysta z Google Analytics do gromadzenia anonimowych informacji, takich jak liczba odwiedzających i najpopularniejsze podstrony witryny.
Włączenie tego ciasteczka pomaga nam ulepszyć naszą stronę internetową.
Najpierw włącz ściśle niezbędne ciasteczka, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje!
